Audyt prawny nieruchomości
Rów melioracyjny na działce a roszczenie o wykup
autor: Marta Wolańska
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2014 roku (I CSK 649/13)[1], znajdziemy istotne z punktu widzenia praktycznego wskazówki dotyczące realizacji roszczenia o wykup nieruchomości zajętej przez urządzenia przesyłowe.
SN ww. wyroku wskazał, że rozpatrując zasadność roszczenia o wykup nieruchomości zajętej pod urządzenie na podstawie art. 231 § 2 k.c., przy porównaniu wartości gruntu, który został zajęty pod to urządzenie i wartości posadowionych na nim urządzeń, w przypadku rowu melioracyjnego przebiegającego przez nieruchomość, będącego częścią sieci melioracyjnej, należy badać wartość całej tej sieci melioracyjnej.
Rów jako część urządzenia
SN podkreślił, że rów melioracyjny nie funkcjonuje samodzielnie i bez połączenia z resztą sieci melioracyjnej nie stanowi żadnego samodzielnego urządzenia, a dopiero jako element sieci wraz z innymi jej elementami spełnia ważną rolę z punktu widzenia gospodarki wodnej na danym terenie.
Zatem rów będący odcinkiem sieci nie jest urządzeniem w rozumieniu przepisu art. 231 k.c., a takim urządzeniem jest cała sieć.
Taki sposób rozumienia definicji urządzenia poparty jest nie tylko jego rozumieniem potocznym, ale również definicją urządzeń zawartą w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków[2].
Roszczenie o wykup
Podstawową przesłanką roszczenia właściciela o wykup nieruchomości na podstawie powołanego przepisu jest wzniesienie urządzenia o wartości znacznie przewyższającej wartość zajętej działki gruntu. Wyceny dokonuje się według stanu istniejącego w czasie realizacji roszczenia o przeniesienie własności. Przedmiotem wykupu jest co do zasady część nieruchomości, która została zajęta pod urządzenie wraz z pasem gruntu niezbędnym do prawidłowego korzystania z urządzenia, co będzie wiązało się z podziałem nieruchomości. Żądanie wykupu całości nieruchomości mogłoby być natomiast uzasadnione, jeżeli reszta gruntu straciłaby dla właściciela gospodarczą wartość.
Stanowisko prezentowane w komentowanym orzeczeniu SN, może okazać się istotne dla kwalifikacji odcinków sieci przesyłowych oraz zasad związanych z ich wyceną przy realizacji roszczenia o wykup.
[1] LEX nr 1526585.
[2] Zgodnie z art. 2 pkt 14) i 16) tejże ustawy (t.j.Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.), urządzeniami kanalizacyjnymi są sieci kanalizacyjne, wyloty urządzeń kanalizacyjnych służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz urządzenia podczyszczające i oczyszczające ścieki oraz przepompownie ścieków; urządzeniami wodociągowymi są ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych, studnie publiczne, urządzenia służące do magazynowania i uzdatniania wód, sieci wodociągowe, urządzenia regulujące ciśnienie wody.