Reklama mobilna a uchwała reklamowa

Coraz więcej gmin pracuje nad uchwałami reklamowymi. Niektóre z nich planują (lub już wprowadziły) zapisy dotyczące tzw. reklamy mobilnej oraz reklamy obnoszonej. Zapisy te uznawane są za kontrowersyjne.

Podstawa stanowienia uchwał reklamowych  

W dniu 11 września 2015 roku weszła w życie ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 roku – o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz. U. z 2015 roku, poz. 774), zwana potocznie „ustawą krajobrazową” [dalej także: „ustawa krajobrazowa”].

Ustawa krajobrazowa wprowadza możliwość stanowienia przez rady gminy uchwał ustalających zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane [dalej także: „uchwały reklamowe”].

Definicja urządzenia i tablicy reklamowej

Ustawa krajobrazowa wprowadza do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym definicje tablicy reklamowej i urządzenia reklamowego.

Zgodnie z art. 2 pkt 16b upzp, przez tablicę reklamową należy rozumieć przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, o płaskiej powierzchni służącej ekspozycji reklamy, w szczególności baner reklamowy, reklamę naklejaną na okna budynków i reklamy umieszczane na rusztowaniu, ogrodzeniu lub wyposażeniu placu budowy, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem.

W myśl zaś art. 2 pkt 16c upzp, przez urządzenie reklamowe należy rozumieć przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, inny niż tablica reklamowa, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem.

Problem z reklamą mobilną i reklamą obnoszoną

Niektóre gminy planują wprowadzić (lub już wprowadziły) w swoich uchwałach reklamowych zapisy dotyczące tzw. reklamy mobilnej i reklamy obnoszonej. Przez reklamę mobilną, ogólnie rzecz ujmując, można rozumieć (różne gminy mogą przyjmować różne warianty) tablicę reklamową lub urządzenie reklamowe umieszczone na samochodach (lub innych pojazdach, jak przyczepy i pojazdy). Z kolei przez reklamę obnoszoną uznawać można tablicę reklamową lub urządzenie reklamowe noszone przez ludzi.

Obejmowanie zakresem normowania reklamy mobilnej i obnoszonej jest wątpliwe nie tylko ze względu na zakres ustawowego upoważnienia (cel ustaw, w których zawarte jest to upoważnienie), ale i na zasady logiki.

Przepisy dotyczące materii normowanej przez uchwały reklamowe zostały zawarte zasadniczo w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawie - Prawo budowlane. Z uwagi na powyższe, zakres normowania uchwał reklamowych musi być spójny z celami ww. ustaw. Nie sposób bowiem uznać, że ustawy te mogłyby przewidywać istnienie jakichkolwiek instrumentów w jakimkolwiek innym celu, niż realizacja celu tych właśnie ustaw.

W doktrynie wskazuje się, że ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest podstawowym aktem regulującym proces gospodarowania przestrzenią. Z woli ustawodawcy jej przedmiot stanowią regulacje w dwóch podstawowych obszarach:

1. określenia zasad kształtowania polityki przestrzennej przez organy administracji

oraz

2. określenia zakresu i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania terenów na konkretne cele wraz z ustaleniem zasad ich zagospodarowania i zabudowy.[1]

W myśl zaś art. 1 prawa budowlanego, ustawa ta normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

Trudno uznać, aby reklama mobilna albo reklama obnoszona mogły zostać uznana za element zagospodarowania przestrzeni lub przybierać postać obiektów budowlanych.

Obejmowanie przez uchwały reklamowe zakresem normowania reklam mobilnych może prowadzić również do absurdu, tj. sytuacji, że jadąc samochodem oklejonym np. firmowymi reklamami, będziemy musieli studiować, czy miasto, do którego jedziemy, posiada stosowne zapisy odnośnie reklam mobilnych i czy postanowień tych nie łamiemy (a nawet, czy postanowień takich nie posiadają miasta przez które tylko przejeżdżamy).

Podobnie, brak rozwagi w stanowieniu zakazów dotyczących reklamy obnoszonej może spowodować, że noszenie odzieży z logo producenta może zostać uznane za działanie objęte przepisami uchwały reklamowej (pomimo oczywistej sprzeczności takiego zapisu chociażby z definicją urządzenia i tablicy reklamowej, która wskazuje, że w zakres definiendum nie wchodzą drobne przedmioty codziennego użytku wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem).

Tak więc, należy apelować do gmin o rozwagę w formułowaniu zapisów uchwał reklamowych.