TSUE – protokół odbioru może decydować o VAT przy usługach budowlanych

Unijny Trybunał zakwestionował krajową praktykę, zgodnie z którą VAT od usług budowlanych i budowlano-montażowych należało rozliczać każdorazowo już w momencie faktycznego zakończenia prac i zgłoszenia przez wykonawcę gotowości do ich odbioru (wyrok w sprawie spółki Budimex S.A., sygn. C-224/18).

Od kilku lat w branży budowlanej trwają spory w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych decydujące znaczenie ma data wykonania usługi (ew. częściowego wykonania usługi) lub data wystawienia faktury, która jest również determinowana przez datę wykonania usługi.  Z tego względu kluczowe znaczenie ma zatem ustalenie terminu wykonania danej usługi.

Przedsiębiorcy zasadniczo twierdzili, że ostateczne wykonanie usługi budowlanej następuje wraz z podpisaniem protokołu odbioru prac, gdyż wówczas usługa zostaje zaakceptowana i przyjęta przez kontrahenta. Z takim stanowiskiem nie zgadzały się jednak organy podatkowe, ani sądy administracyjne. Minister Finansów wydał nawet interpretację ogólną z 1.04.2016 r., w której wskazał, że za datę wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej należy przyjąć datę faktycznego wykonania usługi tj. dzień, w którym – w związku z wykonaniem określonej umową usługi lub jej części doszło do faktycznego zakończenia prac – wykonawca zgłasza je do odbioru (w opinii wykonawcy usługi są gotowe do przyjęcia przez nabywcę usługi).

W ostatnich dniach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał jednak ważny wyrok, w którym zakwestionował dotychczasową praktykę fiskusa. Stwierdził, że podpisanie protokołu odbioru może mieć znaczenie dla ustalenia daty wykonania usługi, jeżeli formalność odbioru została uzgodniona przez strony w umowie, jest w danej branży standardem oraz stanowi materialne zakończenie usługi (ma decydujące znaczenie dla zapewnienia kompletności usługi i ostatecznego ustalenia wynagrodzenia z tytułu jej wykonania).

Treść wyroku wskazuje, że istotne znaczenie będą tutaj odgrywały konkretne postanowienia umowne. Należy zatem dokładnie przeanalizować dotychczasowe kontrakty oraz wziąć pod uwagę uwarunkowania wynikające z omawianego wyroku przy zawieraniu nowych umów budowlanych.

W tym zakresie zachęcamy Państwa do kontaktu z nami.