11.12.2014
KATEGORIA: Sprawy korporacyjne
Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Członek zarządu, w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W przypadku zaś spółki akcyjnej, zarząd powołuje rada nadzorcza, chyba, że odmiennie postanowiono w statucie spółki.
Wraz z momentem powołania danej osoby w skład zarządu pomiędzy członkiem zarządu a spółką tworzy się stosunek organizacyjno-prawny. Niezależnie od tego, członka zarządu ze spółką może łączyć równolegle drugi stosunek prawny, oparty na przepisach Kodeksu pracy albo Kodeksu cywilnego, w którym strony określą zasady współpracy.
Członek zarządu może sprawować swoje obowiązki na podstawie samego stosunku organizacyjno-prawnego, bądź także na podstawie umowy o pracę czy umowy o cywilnoprawnym charakterze, jaką jest np. kontrakt menedżerski.
Powszechnie wiadomo, że w przypadku komorniczego zajęcia wynagrodzenia za pracę pensja pracownika podlega ochronie według zasad określonych w Kodeksie pracy. Nie jest natomiast oczywiste, że w pewnych sytuacjach także członkowie zarządu, nie będący pracownikami, mogą liczyć na taką ochronę.
ZAJĘCIE WYNAGRODZENIA ZA PRACĘ
W przypadku, gdy członek organu zarządzającego jest jednocześnie pracownikiem spółki, zgodnie z regulacją Kodeksu pracy komornik może zająć członkowi zarządu wynagrodzenie za pracę do wysokości egzekwowanego świadczenia, przy czym comiesięczne potrącenia z wynagrodzenia pracownika mogą być dokonywane w następujących granicach:
Z uwagi na uregulowania Kodeksu pracy pensja członków zarządu, których łączy ze spółką umowa o pracę objęta jest ochroną ograniczającą wysokość dozwolonych potrąceń.
ZAJĘCIE WIERZYTELNOŚCI DŁUŻNIKA WOBEC SPÓŁKI Z TYTUŁU PEŁNIENIA FUNKCJI CZŁONKA ZARZĄDU
Zwrócić trzeba uwagę na to, że członków zarządu niejednokrotnie nie łączy ze spółką żadna umowa, a wyłącznie stosunek organizacyjny. Nierzadko również osoby te łączy ze spółką – nie umowa o pracę – a umowa o charakterze cywilnoprawnym, jaką jest np. kontrakt menedżerski.
W tych przypadkach komornik może dokonać zajęcia wierzytelności zadłużonego członka zarządu, jakie osoba ta ma wobec spółki z tytułu pełnienia swojej funkcji oraz z tytułu zawartych ze spółką umów cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 896 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego [Kpc] do egzekucji z wierzytelności komornik przystępuje przez jej zajęcie. W tym celu komornik:
Komornik dokonując zajęcia wierzytelności, jakie przysługują członkowi zarządu wobec spółki z tytułu pełnienia funkcji, jednocześnie wraz z zajęciem wierzytelności wzywa spółkę, aby w ciągu tygodnia złożyła oświadczenie:
Co istotne, komornik może zając całą wierzytelność jaką ma członek zarządu wobec spółki, jak również wypłaty (wierzytelności) przyszłe. Oznacza to, że zajęciu może podlegać w całości wynagrodzenie wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych np. kontraktu menedżerskiego.
Nie zawsze jednak wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu może zostać potrącone przez spółkę bez żadnych ograniczeń. W pewnych przypadkach zajęcie komornicze musi podlegać ograniczeniu by było zgodne z przepisami prawa.
Ochrona periodycznej stałej płacy
Zgodnie z przepisami Kpc, w przypadku dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę - egzekucji nie podlegają pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty (art. 829 pkt 5).
W przypadku zaś dłużnika nieotrzymującego stałej płacy - egzekucji nie podlegają pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie (art. 829 pkt 5 in fine).
Ochrona świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania
Co szczególnie istotne, zgodnie z przepisami Kpc, w przypadku wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania egzekucję prowadzi się w zakresie, w jakim przepisy Kodeksu pracy dopuszczają prowadzenie egzekucji z wynagrodzenie za pracę (art. 833 § 1 i 2 Kpc).
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na ustalenia Sądu Apelacyjnego w Łodzi. Sąd ten w wyroku z dnia 13 lutego 2014 r. (sygn. akt I ACa 1057/13) wskazał, że „nie ulega wątpliwości, że do świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, zalicza się również wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych (…)”. Zgodnie z ustaleniami tego sądu „w doktrynie podkreśla się, że pojęciu świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, należy nadawać szerokie znaczenie. Zaliczenie danego świadczenia do wymienionej grupy świadczeń zależy wyłącznie od ustalenia, czy świadczenie to ma charakter periodyczny (powtarzający się) oraz czy spełnia cel wyżej wskazany. Świadczeniami powtarzającymi się są świadczenia wypłacane dłużnikowi okresowo w powtarzających się odstępach czasu”.
Warto również pamiętać, że dochody wymienione w artykule 833 Kpc oblicza się wraz ze wszystkimi dodatkami i wartością świadczeń w naturze, lecz po potrąceniu podatków i opłat należnych z mocy ustawy (art. 834 Kpc).
Podsumowując, wskazać należy, że nie tylko wynagrodzenie członka zarządu będącego pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy podlega ochronie przed potrąceniami. Ochronie podlegać będą także wszelkie świadczenia wypłacane członkom zarządu spółki, o ile służą zapewnieniu utrzymania i mają charakter powtarzalny. Nie ma przy tym znaczenia czy świadczenia te wypłacane są w związku łączącym spółkę oraz członka zarządu stosunkiem organizacyjno-prawnym, wynikającym z samego powołania do pełnienia funkcji, czy w związku ze stosunkiem umownym, wynikającym np. z zawartego kontraktu menedżerskiego.