10.11.2017
KATEGORIA: Inwestycje budowlane
Od 1 czerwca 2017 r. obowiązuje znowelizowany przepis art. 647 1 kodeksu cywilnego w zakresie solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy w umowach o roboty budowlane.
Inwestor będzie odpowiadał solidarnie z generalnym wykonawcą jedynie, gdy uzyska informację o szczegółowym zakresie robót podwykonawcy i nie złoży sprzeciwu, co do osoby podwykonawcy lub zakresu wykonywanych przez niego prac.
Dotychczas do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą wymagana była zgoda inwestora. Jakkolwiek, jeżeli inwestor w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, nie zgłosił na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, przyjmowano, że wyraził zgodę na zawarcie umowy, a tym samym ponosił solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty wykonane przez podwykonawcę. W orzecznictwie sądów najwięcej wątpliwości budziło ustalenie, czy inwestor wyraził dorozumianą zgodę na zawarcie przez wykonawcę umowy z podwykonawcą. Niekiedy przyjmowano, że warunkiem solidarnej odpowiedzialności jest to, by inwestor miał wiedzę na temat przedmiotu robót zleconych podwykonawcy i ustalonego z wykonawcą wynagrodzenia. Innym razem wskazywano natomiast, że taka odpowiedzialność powstaje już w przypadku samej świadomości inwestora, co do udziału podwykonawcy w realizacji robót budowlanych, poprzez akceptację jego obecności na placu budowy. Zbyt liberalna wykładania tego przepisu przez sądy doprowadziła do bardzo szerokiego stosowania zasad odpowiedzialności solidarnej, czemu sprzeciwiali się inwestorzy, traktujący tę okoliczność jako czynnik dodatkowego ryzyka w projektach.
Aktualnie inwestor będzie odpowiadał solidarnie z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy, o ile w umowie zawartej pomiędzy inwestorem i wykonawcą określony zostanie szczegółowy przedmiot robót budowlanych wykonywanych przez oznaczonego podwykonawcę. Ww. umowa powinna zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Jeżeli strony nie zawarły umowy, o której mowa powyżej, inwestor będzie ponosił solidarnie z wykonawcą odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, jeżeli wykonawca lub podwykonawca dokonają zgłoszenia inwestorowi szczegółowego zakresu robót wykonywanych przez podwykonawcę przed przystąpieniem do ich wykonania. Inwestor będzie uprawniony do złożenia sprzeciwu wobec wykonywania określonych robót przez podwykonawcę. Sprzeciw musi zostać złożony w terminie 30 dni wykonawcy oraz podwykonawcy. Wydaje się, że w ww. terminie sprzeciw powinien dotrzeć do wskazanych stron procesu budowlanego. Z uwagi na powyższe istotne jest aby inwestor dysponował aktualnymi danymi adresowymi podwykonawcy i odpowiednio wcześniej wysłał sprzeciw. Skuteczne złożenie sprzeciwu spowoduje bowiem, że inwestor nie będzie ponosił solidarnej odpowiedzialności z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy.
Tak zgłoszenie jak i sprzeciw muszą być złożone na piśmie pod rygorem nieważności.
Wykonawca co do zasady będzie więc mógł wykonywać roboty budowlane osobiście albo przy pomocy podwykonawców bez każdorazowej zgody inwestora. Istotną zmianę stanowi przy tym umożliwienie zgłoszenia robót realizowanych przez podwykonawcę, bez konieczności przedstawienia inwestorowi umowy o podwykonawstwo lub jej projektu.
Bardzo istotną zmianą jest wprowadzenie górnej granicy solidarnej odpowiedzialności inwestora. Inwestor ponosi odpowiedzialność za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia w wysokości ustalonej w umowie między podwykonawcą a wykonawcą, ale nie więcej niż wysokość wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy. Powyższa zmiana powoduje konieczność bardzo precyzyjnego formułowania umów o roboty budowlane z generalnym wykonawcą, w szczególności w zakresie harmonogramu rzeczowo- finansowego. Tylko dzięki szczegółowym postanowieniom umowy zawartej z generalnym wykonawcą możliwe będzie określenie granicy odpowiedzialności inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy.
Powyższe zasady mają zastosowanie również w odniesieniu do dalszych podwykonawców.
Postanowienia umów sprzeczne z ww. zasadami będą nieważne.
Istotne jest również, ze nowe brzmienie art. 647 1 kc znajdzie zastosowanie do umów zawartych po wejściu w życie ustawy zmieniającej, tj. od 1 czerwca 2017 r. Jeśli umowę o roboty budowlane zawarto przed 1 czerwca 2017 r., inwestor odpowiada względem podwykonawcy na poprzednich zasadach.
Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz. U. z 2017 r. poz. 933).