Ziemski Biznes

05.08.2019



Były członek zarządu a odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki

KATEGORIA: Sprawy korporacyjne

Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za jej zaległości podatkowe, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. W wydanym w dniu 6 czerwca 2019 r. wyroku (sygn. akt I FSK 773/17), Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) analizuje istotne z punktu widzenia tej odpowiedzialności kwestie.

Zgodnie z Ordynacją podatkową [dalej: Op], członek zarządu może uwolnić się od powyższej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że:

1)      we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu (art. 116 § 1 lit. a Op), albo

2)      niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy (art. 116 § 1 lit. b Op).

Rozpoznawana przez NSA sprawa dotyczyła orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności byłego członka zarządu spółki akcyjnej za zaległości podatkowe spółki w podatku od towarów i usług. W stanie faktycznym sprawy wniosek o ogłoszenie upadłości nie został złożony przez zarząd, którego członkiem była skarżąca. Uczynił to zarząd w nowym składzie. Na tym tle wyłoniła się kwestia odpowiedzialności byłego członka zarządu. Wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zarzucono błędne przyjęcie, że przesłanka (egzoneracyjna) braku winy nie znajduje zastosowania do członka zarządu, który nabywa swój status w okresie istnienia podstaw do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości i nie zgłasza takiego wniosku natychmiast po objęciu funkcji. NSA, rozstrzygając sprawę, nie zgodził się ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku NSA z dnia 2 kwietnia 2019 r. (sygn. akt II FSK 1076/17), że do badania istnienia przesłanki winy, bądź jej braku w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości (wszczęcie postępowania układowego), można przejść jedynie wtedy, gdy ustalono, że nie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości (nie wszczęto postępowania układowego). Gdy wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony art. 116 § 1 pkt 1 lit. b O.p. nie znajduje w ogóle zastosowania i nie ma potrzeby rozważania przesłanki winy (jej braku) po stronie członka zarządu spółki.

NSA uznał, że stanowisko wyrażone w powyższym wyroku jest nieadekwatne do charakteru odpowiedzialności członków zarządu spółki. Odpowiedzialność ta jest bowiem zindywidualizowana. Odnosi się do działań i zaniechań konkretnej osoby. Dlatego też stanowisko zaprezentowane w cytowanym wyroku – zdaniem NSA – byłoby trafne, gdyby wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w okresie, w którym skarżąca wchodziła w skład zarządu spółki. Wówczas istotnie przedmiotem analizy mogła być wyłącznie przesłanka z art. 116 § 1 pkt 1 lit. a Ordynacji podatkowej W sytuacji, gdy taki wniosek nie został złożony w tym czasie, wyżej wskazana okoliczność egzoneracyjna jest nieaktualna. Przedmiotem rozważań może być tylko istnienie przesłanki z art. 116 § 1 pkt 1 lit. b Op, a więc ocena zawinienia w niezłożeniu wniosku przez tego konkretnego członka zarządu.

Jednocześnie NSA podkreślił, że członkowi zarządu można postawić zarzut zawinienia w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości tylko wtedy, gdy osoba ta miała w okresie sprawowania funkcji wiedzę, środki i możliwości w złożeniu takiego wniosku. Zdaniem NSA nie sposób uznać, że zawinienie skarżącej polegało na tym, że w trakcie 26 dni od objęcia funkcji członka zarządu nie złożyła wniosku. Biorąc pod uwagę faktyczną możliwość zapoznania się z pełną sytuacją spółki, zgromadzenie niezbędnej dokumentacji dla sporządzenia prawidłowego wniosku, skarżąca pełniła funkcję członka zarządu zbyt krótko aby mogła faktycznie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Zatem – według NSA – należy uznać, że skarżąca bez swojej winy nie złożyła wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w czasie pełnienia funkcji członka zarządu. W związku z tym zachodzi okoliczność egzoneracyjna, przewidziana w art. 116 § 1 pkt 1 lit. b Op




Autor:

Piotr Koźmiński



Tekst pochodzi z portalu Ziemski Biznes