Czy nowelizacja tzw. ustawy 10H ułatwi inwestycje w sektorze energetyki wiatrowej?

Aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych wprowadziła jedną z najbardziej restrykcyjnych w Europie zasad odległościowych – tzw. zasadę 10H, czyli dziesięciokrotność wysokości elektrowni wiatrowej jako minimalną odległość nowej inwestycji od istniejących zabudowań mieszkalnych i form ochrony przyrody.

Obowiązujące nadal przepisy pozwalają stawiać elektrownie wiatrowe w odległości równej co najmniej ich dziesięciokrotnej wysokości od zabudowań mieszkalnych, co sprawia że budowa nowych elektrowni wiatrowych jest praktycznie niemożliwa. Przepisy te skutecznie zablokowały rozwój branży OZE. Ustawodawca w obliczu kryzysu związanego z wojną w Ukrainie zaczął podejmować kroki zmierzające do większego uniezależnienia energetycznego kraju.

Po ponad roku od publikacji projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw, prace nad projektem nowelizacji nabrały tempa, a dokument ma szansę trafić do Sejmu jeszcze w tym miesiącu.

Projekt ustawy zaakceptowany przez Komitet Stały Rady Ministrów 13 czerwca br. zakłada co prawda utrzymanie ustawowej zasady 10H, ale jednocześnie przewiduje jej liberalizację poprzez wprowadzenie możliwości zmniejszenia odległości elektrowni wiatrowych od budynków mieszkalnych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz zniesienia ograniczeń związanych z lokalizowaniem turbin w ustawowej minimalnej odległości od form ochrony przyrody.

Projektowana nowelizacja wprowadza zarazem wymóg zachowania w planie miejscowym bezwzględnej odległości minimalnej, która miałaby wynieść 500 m. Odległość minimalna ustalona w mpzp powinna mieć oparcie w wynikach prognozy oddziaływania na środowisko sporządzanej dla projektu planu i uzgadnianej (a nie, jak dotychczas jedynie opiniowanej) z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

Utrzymano zasadę, że nowe elektrownie wiatrowe będą mogły być lokowane wyłącznie na podstawie planów miejscowych, ale obowiązek sporządzenia mpzp (lub jego zmiany) ma dotyczyć jedynie obszaru prognozowanego oddziaływania elektrowni, a nie jak dotąd - całego obszaru w promieniu wyznaczonym zgodnie z zasadą 10H (jako 10-krotność całkowitej wysokości projektowanej elektrowni).

Nowelizacja przepisów ma z jednej strony usunąć bariery dla realizacji nowych elektrowni wiatrowych, zawiązane ze sztywno ustaloną zasadą 10H,  a z drugiej – zapewnić gminom zainteresowanym lokowaniem tej infrastruktury wpływ na proces lokalizowania nowych turbin wiatrowych na danym terenie i przeznaczanie terenów w ich sąsiedztwie pod zabudowę, natomiast społeczności lokalnej zapewnić dostęp do informacji o planowanej inwestycji. W założeniu nowelizacja ma bowiem „odblokować” rozwój budownictwa mieszkalnego w sąsiedztwie istniejących i projektowanych elektrowni wiatrowych, z jednoczesnym zachowaniem maksymalnego bezpieczeństwa w zakresie eksploatacji turbin. W przypadku istniejących już elektrowni wiatrowych gminy będą miały możliwość lokalizowania nowej zabudowy mieszkalnej (w mpzp, jak i w drodze decyzji o warunkach zabudowy) bliżej takich elektrowni, czyli z pominięciem zasady 10H – ale nadal z zachowaniem wymogu dotyczącego bezwzględnej odległości minimalnej wynoszącej 500 m lub większej, wynikającej z przyjętych stref ochrony w planie miejscowym. Odległość od zabudowy mieszkalnej będzie podlegać nadal weryfikacji i ostatecznemu ustaleniu w procedurze wydawania decyzji środowiskowej dla danej inwestycji.

Założono, że dotychczasowe plany i decyzje wydane dla elektrowni wiatrowych przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów nadal będą mogły stanowić podstawę realizacji inwestycji, o ile spełniać będą wymagania dotyczące zachowania bezwzględnej odległości minimalnej.

Oprócz kluczowej zmiany w zakresie zasady 10H przedstawionej powyżej, projektowana nowelizacja przewiduje także zwiększenie bezpieczeństwa funkcjonowania turbin wiatrowych poprzez wprowadzenie certyfikowanych przez Urząd Nadzoru Technicznego wyspecjalizowanych technicznych serwisów komercyjnych.