Interpretacja ogólna – 50% kosztów dla twórców

Po długim oczekiwaniu Ministerstwo Finansów wydało interpretację ogólną dotyczącą zasad zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodu do honorarium autorskiego.

Najwięcej wątpliwości przy stosowaniu podwyższonych kosztów uzyskania przychodów pojawia się przy twórcach, z którymi zawarto umowę o pracę. Problematyczne jest bowiem, czy do całości wynagrodzenia można zastosować 50% kosztów, a jeżeli tylko do części wynagrodzenia, to w jaki sposób prawidłowo ją wyodrębnić. Do tej pory organy podatkowe w wydawanych interpretacjach oraz sądy administracyjne najczęściej dyskwalifikowały proponowane w tym zakresie metody. Dlatego znaczna część przedsiębiorców zatrudniających pracowników wykonujących pracę twórczą z niecierpliwością oczekiwało omawianej interpretacji ogólnej.

W interpretacji Minister w pierwszej kolejności podkreślił, że dla zastosowania podwyższonych kosztów muszą zostać spełnione następujące warunki:

1)      w ramach realizowanych obowiązków musi powstać utwór korzystający z ochrony praw autorskich;

2)      przedmiotem umowy o pracę powinno być powstanie takiego utworu, a więc zamawianego i oczekiwanego przez pracodawcę, oryginalnego wytworu o indywidualnym charakterze;

3)      przyjęcie tego utworu przez pracodawcę, gdyż oznacza to ustawowe lub umowne rozporządzenie prawem autorskim na rzecz pracodawcy.

Jednocześnie wskazano, że 50% koszty mogą mieć zastosowanie wyłącznie do wynagrodzenia stanowiącego honorarium autorskie, nie zaś do całego przychodu ze stosunku pracy (wyjątek stanowią nauczyciele akademiccy i inni ściśle określeni pracownicy naukowi, w przypadku których przepisy wprost wskazują, że wykonywanie ich obowiązków stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze).

Minister wyjaśnił również, że żadne powszechnie obowiązujące przepisy nie regulują zasad ustalania wysokości honorarium, leży to w zakresie swobody kontraktowej stron umowy. Ważne jest jednak, aby fakt uzyskania przychodu z praw autorskich i jego wysokość została odpowiednio udokumentowana, przy czym może to zostać wykazane za pomocą każdego prawnie dopuszczalnego dowodu.

Przykładowo w interpretacji opisano, że pracodawca i pracownik mogą prowadzić ewidencję powstających utworów (w tym obejmujących utwory, co do których stosowana jest zaliczkowa forma wypłaty honorarium) i odrębnie stworzonych już utworów pracowniczych.  W  ewidencji  tej  pracodawca  może  też  potwierdzać  przyjęcie  danego  utworu,  lub  inny  moment warunkujący przejście na niego autorskich praw majątkowych. Pracodawca i pracownik mogą również dokumentować powstanie utworu w formie oświadczenia. Z oświadczenia tego ma jednak wynikać, jaki konkretnie utwór powstał, bowiem złożenie oświadczenia o samym wykonywaniu pracy twórczej będzie uznane za niewystarczające.

W związku z tym strony umowy mogą przyjąć dowolną zasadę ustalania wysokości honorarium. Umowa może wprost wskazywać kwotę ryczałtową honorarium lub przewidywać zasadę procentowego określania honorarium w stosunku do ogólnej kwoty wynagrodzenia, z tym że honorarium musi być powiązane z konkretnym utworem (czy utworami określonymi rodzajowo). Podkreślono przy tym, że  procentowe określenie w umowie o pracę czasu przeznaczonego na pracę twórczą lub ustalenie go na podstawie ewidencji czasu pracy nie jest wystarczające, gdyż z takiego wyróżnienia nie wynika, czy jakikolwiek utwór rzeczywiście powstał. A contrario należy zatem uznać, że zastosowanie tej metody w powiązaniu z danym stworzonym (tworzonym) utworem jest wystarczające. Kalkulacja wynagrodzenia autorskiego może zostać zatem oparta także na czasie poświęconym przez pracownika-twórcę na stworzenie utworu pracowniczego, przy prowadzonej przy tym dokumentacji, np. ewidencji utworów.

Wydana interpretacja rozwiewa część wątpliwości, jakie pojawiały się w praktyce przy stosowania 50% kosztach dla pracowników-twórców. W tym zakresie powinna być pomocna i ułatwić przedsiębiorcom wykonywanie obowiązków płatnika.

Tekst interpretacji ogólnej nr DD3.8201.1.2018 z 15 września 2020 r. dostępny pod adresem:

https://www.mf.gov.pl/documents/764034/6831363/Dz.+Urz.+Min.+Fin.+z+dnia+18+wrze%C5%9Bnia+2020+r.+-+poz.+107+-