Spółka nieruchomościowa płatnikiem należności podatkowej zbywcy

Wraz z wprowadzeniem do ustaw o podatku dochodowym (PIT i CIT) regulacji o spółce nieruchomościowej ustawodawca wdrożył także nowe zasady wpłaty podatku tytułem zbycia praw związanych z uczestnictwem w takiej spółce.  

Na zbywcy tytułów uczestnictwa (udziałów, akcji ogółu praw i obowiązków) w spółce nieruchomościowej zasadniczo ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od tej transakcji. W sytuacji jednak, gdy zbywca ten posiada status podmiotu niemającego siedziby lub zarządu na terytorium Polski lub status osoby fizycznej niemającej miejsca zamieszkania na terytorium Polski oraz przedmiotem transakcji zbycia są tytuły uczestnictwa dające co najmniej 5% praw głosu w spółce bądź udziału w zysku spółki, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze, to spółka nieruchomościowa nabywa status płatnika należności podatkowej. Zobowiązana jest ona tym samym do wpłaty na rachunek urzędu skarbowego (jako płatnik) stosownej zaliczki na podatek dochodowy zbywcy. Powyższe zasady znajdują również zastosowanie w przypadku dokonania więcej niż jednej transakcji o takim charakterze, w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy (licząc od ostatniego dnia miesiąca, w którym nastąpiło pierwsze ich zbycie). 

Zgodnie z dodaną na skutek nowelizacji ustawy PIT i CIT regulacją spółka nieruchomościowa, której udziały lub akcje, ogół praw i obowiązków, tytuły uczestnictwa lub prawa o podobnym charakterze są zbywane, jest zobowiązana do wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy z tego tytułu. Zaliczka ta wpłacana jest na rachunek właściwego urzędu skarbowego, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał dochód.

W przedmiotowej sytuacji, ważną rolę odgrywa zatem przepływ informacyjny i pieniężny pomiędzy wspólnikiem dokonującym transakcji a spółką, bowiem to wspólnik, w istocie posiadając status podatnika podatku dochodowego oraz zbywcy tytułów uczestnictwa, winien zagwarantować spółce we właściwym czasie stosowne informacje oraz środki pieniężne, by mogła ona następnie w ustawowym terminie uregulować swoje płatnicze zobowiązanie względem urzędu skarbowego.

Co jednak gdy tak się nie stanie, a ustawodawca nie przewidział w tym zakresie szczególnych instrumentów podatkowych zobowiązujących zbywcę do takiego działania?

Brak przekazania przez wspólnika spółce stosownych informacji oraz kwoty na zapłatę zaliczki podatku, nie eliminuje odpowiedzialności spółki jako płatnika należności podatkowej zbywcy. Zobowiązana ona będzie więc do „wyłożenia” z własnych środków równowartości należności podatkowej zbywcy, a następnie zyska uprawnienie podjęcia działań regresowych na gruncie instytucji cywilnoprawnych. W praktyce zdarzyć się może jednak, że spółka nieruchomościowa, mimo podjęcia czynności związanych z ustaleniem wartości i daty transakcji zbycia tytułów uczestnictwa nie będzie posiadać informacji o definitywnej kwocie transakcji. Wówczas, zaliczkę na podatek, co do zasady, ustali w wysokości 19% wartości rynkowej zbywanych praw.

Warto mieć na uwadze również, że nieuregulowanie przez spółkę zaliczki na podatek dochodowy zbywcy, powoduje pełną odpowiedzialność spółki jako płatnika podatku, choćby brak wpłaty nastąpił z winy wspólnika. W tym przypadku bowiem ustawodawca enumeratywnie wyłączył regulację ograniczającą odpowiedzialność podatkową Spółki, zakreśloną treścią art. 30 § 4 Ordynacji podatkowej, czyniąc o tym wzmiankę wprost w art. 30 § 5a pkt 7 Ordynacji podatkowej.