Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, czy może spółka akcyjna – koszty funkcjonowania

W chwili obecnej, decydując się na rozpoczęcie działalności w formie spółki kapitałowej (spółki, której wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania), wspólnicy mają do wyboru formę spółki z ograniczona odpowiedzialnością oraz formę spółki akcyjnej. Powstaje zatem pytanie, którą formę wybrać.

Generalnie rzecz ujmując, spółka akcyjna pomyślana została jako forma organizacyjna przeznaczona do realizacji przedsięwzięć o większej skali i z udziałem nieograniczonej liczby wspólników. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma natomiast w zamyśle służyć realizacji przedsięwzięć o mniejszej rozmiarze, w których liczba wspólników jest ograniczona.

W konsekwencji, jedynie spółka akcyjna może stać się spółką publiczną i uzyskać np. status spółki notowanej na giełdzie papierów wartościowych. W przypadku jednak, gdy spółka nie ma mieć takiego charakteru, a więc gdy ma być spółką zamkniętą, można wskazać kilka argumentów przemawiających za wyborem formy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jako formy ekonomiczniejszej i bardziej elastycznej.

Po pierwsze, w przypadku spółki z ograniczona odpowiedzialnością brak jest co do zasady obowiązku powoływania rady nadzorczej. W przypadku spółki akcyjnej, rada nadzorcza ma natomiast charakter obligatoryjny i musi liczyć co najmniej 3 członków.

Po drugie, brak jest co do zasady poddawania sprawozdania finansowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością badaniu biegłego rewidenta. Obowiązek taki istnieje natomiast w odniesieniu do spółki akcyjnej.

Po trzecie, wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mają daleko idącą swobodę w zakresie określenia kręgu osób, jakie będą uczestniczyły wraz z nimi w spółce, w tym także w zakresie wyłączenia zbywalności udziałów. W odniesieniu do spółki akcyjnej, dozwolone przez ustawodawcę ograniczenia  w tym zakresie mają węższy charakter. Ograniczenie zbywalności udziałów może być natomiast szczególnie istotne w przypadku spółek nieruchomościowych (o spółkach nieruchomościowych pisaliśmy w artykule z 7 maja 2021 roku pt. Spółka nieruchomościowa jako płatnik należności podatkowej w podatku dochodowym).

Po czwarte, protokół z obrad zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może, co do zasady, zostać sporządzony w zwykłej formie pisemnej. W przypadku obrad walnego zgromadzenia akcjonariuszy istnieje natomiast zawsze konieczność zaprotokołowania obrad w formie aktu notarialnego przez notariusza.

Po piąte, członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą zostać powołani na czas nieokreślony. W przypadku natomiast członków zarządu spółki akcyjnej, ustawodawca ograniczył do pięciu lat okres, na jaki mogą oni zostać powołani. Zaleta powołania członków zarządu na czas nieokreślony ujawnia się szczególnie silnie w sytuacji konfliktu wspólników i braku możliwości powołania nowych członków zarządu. Innymi słowy, w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością istnieje możliwość uniknięcia sytuacji, że spółka pozostanie bez zarządu.

Po szóste, w określonych przypadkach, gdy zaistnieją ważne przyczyny, wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może zostać usunięty ze spółki na mocy prawomocnego wyroku sądu. Instrumentu takiego nie posiadają natomiast akcjonariusze spółki akcyjnej. Możliwość ochrony spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed szkodliwymi działaniami mniejszości kapitałowej ma zatem dużo szerszy zakres niż w przypadku szkodliwych działań akcjonariuszy mniejszościowych.

Po siódme, w przypadku spółki akcyjnej istnieje konieczność rejestracji akcji w rejestrze akcjonariuszy, który może prowadzić jedynie podmiot uprawniony na podstawie właściwych przepisów do prowadzenia rachunków papierów wartościowych. W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, liczba posiadanych przez wspólnika udziałów znajduje natomiast odzwierciedlenie co najwyżej w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Jak zatem widać, za wyborem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jako formy dla prowadzonej działalności gospodarczej przemawia szereg argumentów, w szczególności chodzi o argumenty natury finansowej. Innymi słowy, prowadzenie działalności w formie spółki z ograniczoną działalnością jest tańsze niż w formie spółki akcyjnej. Rozpoczynając działalność gospodarczą, należy zatem skrupulatnie rozważyć formę, w jakiej ma być ona prowadzona, aby nie generować niepotrzebnych kosztów, Oczywiście, co do zasady, istnieje możliwość zmiany pierwotnie wybranej formy prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności dopuszczalne jest przekształcenie spółki akcyjnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.