Zasady wymierzania kar za wycinkę drzew niekonstytucyjne

Zasady wymierzania kar pieniężnych za wycinkę drzew z własnej działki bez zezwolenia są niekonstytucyjne w zakresie, w jakim nie przewidują zmniejszenia kar w wyjątkowych sytuacjach.

We wtorek 1 lipca 2014 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, przewidujących obligatoryjne wymierzanie przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta administracyjnej kary pieniężnej dla właściciela nieruchomości za usunięcie bez zezwolenia lub zniszczenie przez posiadacza nieruchomości znajdującego się na niej drzewa lub krzewu.

Obecnie obowiązujące przepisy przewidują, iż kara jest wymierzana w wysokości trzykrotnej opłaty za usuwanie drzew lub krzewów, bez możliwości jej zmniejszenia czy też odstąpienia od jej wymierzenia.

Trybunał podkreślił, że „ustawodawca nakazuje stosowanie tej kary niejako mechanicznie i w sposób sztywny – bez względu na zróżnicowanie przyczyn i okoliczności usunięcia drzewa (krzewu). Zakwestionowane przepisy nie uwzględniają w szczególności specyfiki sytuacji, w których uszkodzenie drzewa siłami przyrody lub jego chorobą sprawiają, że zagrażają one życiu lub zdrowiu użytkowników nieruchomości, a także innych osób i to jest powodem jego usunięcia”. Wskazał także, że nawet stan wyższej konieczności, uregulowany przepisami prawa cywilnego oraz karnego, nie został przewidziany jako przesłanka wyłączająca obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa i odpowiedzialności z tytułu jego usunięcia bez zezwolenia.

Trybunał wydał powyższe rozstrzygnięcie po rozpatrzeniu pięciu skarg konstytucyjnych, przyznając rację skarżącym w odniesieniu do ich zarzutów dotyczących sztywnego charakteru kar, które są wymierzane bez względu na okoliczności. Uznał, że przepisy dotyczące kar są niezgodne z konstytucyjną zasadą ochrony własności, równości, ochrony praw jednostki, a także nie spełniają wymogów proporcjonalności, ze względu na represyjność kar. Ich wysokość, równa trzykrotnej opłacie za usunięcie drzew lub krzewów, jest zdaniem TK zbyt dolegliwa.

Przepisy uznane za niekonstytucyjne utracą moc obowiązującą po upływie 18 miesięcy.

W kolejnym artykule przedstawimy wpływ niniejszego wyroku na postępowania zarówno zakończone jak i będące w toku.