O dopuszczalności podziału gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste

Sąd Najwyższy, w  uchwale z dnia 13 marca 2015 r. (III CZP 116/14), orzekając w kwestii dopuszczalności podziału gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste, uznał, że użytkownik wieczysty nie może dokonać takiego podziału.

Uprawnienie właściciela do podziału gruntu będącego jego własnością nie budzi wątpliwości w świetle obowiązujących przepisów prawa. Z treści art. 21 ustawy o księgach wieczystych wynika uprawnienie właściciela kilku gruntów stanowiących całość gospodarczą lub graniczących ze sobą do połączenia ich w księdze wieczystej w jedną nieruchomość. Choć ustawa nie zawiera analogicznej regulacji dotyczącej możliwości podziału gruntu, można zastosować powyższy przepis na zasadzie analogii.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu, łączenie i podział nieruchomości należą do sfery wyłącznych uprawnień właściciela. Uprawnienia przysługujące użytkownikowi wieczystemu, do których należy zaliczyć m.in prawo do korzystania z gruntu z wyłączeniem osób trzecich (art. 233 k.c.) mają co prawda charakter podobny do uprawnień właścicielskich, jednakże ustawodawca nie przewiduje wprost możliwości łączenia, czy podziału nieruchomości przez uprawnionych z tytułu użytkowania wieczystego, co należy rozumieć jako celowy zabieg, a nie lukę prawną. Jak podkreśla Sąd, użytkowanie wieczyste jest prawem na rzeczy cudzej i możliwość decydowania o jej podziale bez wiedzy czy wbrew woli właściciela byłaby sprzeczna z istotą własności.

Sąd odniósł się również do argumentacji osób opowiadających się za możliwością podziału gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste. Z treści art. 626². § 5 k.p.c., który uprawnia m.in. użytkownika wieczystego do złożenia wniosku o dokonanie wpisu nie można wyprowadzać uprawnienia do dokonania podziału czy łączenia nieruchomości. Taka wykładnia mogłaby uzasadniać przyznanie uprawnienia do dzielenia lub łączenia nieruchomości również innym osobom, o których mowa w tym przepisie (np. wierzycielowi hipotecznemu), co byłoby skrajnie nieracjonalne.