Drugie lub kolejne zezwolenie na zbieranie odpadów i przetwarzanie odpadów a decyzja środowiskowa

Istota niniejszej publikacji sprowadza się do rozważenia, czy w każdy wypadku przed uzyskaniem zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów i zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawanych na podstawie ustawy o odpadach[1], konieczne jest legitymowanie się decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach? Na to pytanie należy udzielić odpowiedzi negatywnej. Zasady odstąpienia od przedmiotowego obowiązku określa natomiast art. 72 ust. 2a ustawy środowiskowej[2].

Przesłanki stosowania wyjątku od obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej 

Zgodnie z przywołanym przepisem,  wymogu uzyskania decyzji środowiskowej przed uzyskaniem ww. zezwoleń odpadowych, nie stosuje się, w przypadku gdy:

1. zezwolenie dotyczy odzysku polegającego na przygotowaniu do ponownego użycia lub
2. jest to drugie lub kolejne zezwolenie dla zrealizowanego przedsięwzięcia nieulegającego zmianie.

W niniejszym artykule, opierając się na poglądach judykatury omówimy dla Państwa drugi ze wskazanych wyjątków, wskazując poniżej warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby z niego skorzystać.

Drugie lub kolejne zezwolenie 

Warunkiem skorzystania z odstępstwa wynikającego z art. 72 ust. 2a pkt 2 ustawy środowiskowej jest ubieganie się o drugie lub kolejne zezwolenie. Na tle przedmiotowego zagadnienia w orzecznictwie wyrażane są poglądy, że zaistniała przerwa w eksploatacji instalacji, nie powinna stanowić podstawy do odmowy skorzystania z omawianego zwolnienia. Kwestię tę wyjaśnił WSA w Kielcach w wyroku z dnia 31 stycznia 2019 roku (sygn. II SA/Ke 1/19). W rozpatrywanej przez ten Sąd sprawie, jeden z organów wyraził pogląd jakoby argumentem przesądzającym o wymogu uzyskania decyzji środowiskowej (a contrario brak możliwości skorzystania z art. 72 ust. 2a pkt 2 omawianej ustawy) „był fakt, iż zaistniała przerwa w eksploatacji istniejącej instalacji” co „nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, że funkcjonowanie poszczególnych urządzeń nie uległo zmianie”. Nie podzielając powyższego stanowiska, WSA w Kielcach wyjaśnił że przy ocenie, czy w danej sprawie można mówić o wyjątku od obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej (przed wydaniem zezwolenia), uwzględniać należy tylko wyraźne wskazane w przepisie przesłanki. Do takowych nie należy zaś, wskazana przez organ przerwa w pracy instalacji.

W przekonaniu Sądu, tak samo bez znaczenia jest to „czy dla danego przedsięwzięcia kiedykolwiek została już wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach”. Nierzadko bowiem, mają miejsce sytuacje, że instalacje, w których dochodzi do gospodarowania odpadami, funkcjonują od kilkudziesięciu lat i powstawały w okresie gdy na ich uruchomienie nie było wymagane uzyskanie decyzji środowiskowej. Takowe nie wyklucza - w ocenie Sądu- skorzystania przez te instalacje z art. 72 ust. 2a pkt 2 ustawy środowiskowej.

Tożsamość podmiotowa wnioskodawcy 

Dotychczas nie wykształciła się jednolita linia orzecznicza, która w sposób niepozostawiający wątpliwości przesądziłaby czy art. 72 ust. 2a pkt 2 ustawy środowiskowej może być stosowany jedynie w przypadku, gdy o kolejne zezwolenie ubiega się ten sam podmiot, który uzyskał poprzednie zezwolenie, czy skorzystać z tej regulacji mogą również inne podmioty. Kwestii tej nie rozwiązuje również sam przepis, który nie statuuje w tym zakresie żadnych wymogów.

W przywołanym już wyroku WSA w Kielcach, przyjął, że „art. 72 ust. 2a pkt 2 u.i.ś. zawiera odniesienie przedmiotowe (kolejne zezwolenie dla przedsięwzięcia nieulegającego zmianie), a nie podmiotowe. Przepis ten nie zawiera wymogu, aby drugie lub kolejne zezwolenie wydawane było dla tego samego podmiotu, co poprzednie zezwolenie lub zezwolenia”. Sąd ten skrytykował wyrażony na gruncie rozpoznawanej sprawy pogląd, że zastosowanie omawianego wyjątkuzostało ograniczone jedynie do takich przypadków, kiedy o zezwolenie na działanie związane z odpadami występuje podmiot legitymujący się już decyzją o uwarunkowaniach środowiskowych, która stanowiła podstawę do wydania na jego rzecz, poprzedniego (poprzednich) zezwolenia (zezwoleń) z zakresu gospodarki odpadami dla przedsięwzięcia nieulegającego zmianie.

Wydaje się, że poglądu tego nie podziela Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku (wyrok z dnia 15 listopada 2018 roku, sygn. II SA/Bk 393/18), który jako jedną z podstaw do odmowy zastosowania art. 72 ust. 2a pkt 2 ustawy środowiskowej, wskazał fakt, że doszło do zmiany wnioskodawców.Wyrok ten jest jednak nieprawomocny.

 Tożsamość przedmiotowa przedsięwzięcia nieulegającego zmianie

Art. 72 ust. 2a pkt 2 ustawy środowiskowej jednoznacznie statuuje, że przepis ten może być stosowany wyłącznie w przypadkach gdy podmiot ubiega się o drugie lub kolejne zezwolenie dla zrealizowanego przedsięwzięcia nieulegającego zmianie. Ze sformułowania tego wyprowadzić należy dwa warunki. Po pierwsze nowe zezwolenie musi dotyczyć przedsięwzięcia już zrealizowanego, po drugie, zakres nowego zezwolenia musi być tożsamy z poprzednio obowiązującym.

W orzecznictwie zwraca się uwagę, że nawet niewielkie zmiany dotyczącej samej eksploatacji instalacji (niewiązane z koniecznością jej rozbudowy czy przebudowy), traktować należy jako zmiany w przedsięwzięciu, uniemożliwiające powołanie się na art. 72 ust. 2a pkt 2 ustawy środowiskowej. Przykładowo już tylko zmiana rodzaju odpadów, które mają być objęte zezwoleniem potraktowana została przez WSA w Białymstoku (por. wyrok z dnia 15 listopada 2018 roku, sygn. II SA/Bk 394/18), jako zmiana przedsięwzięcia. Konsekwentnie pogląd taki ww. Sąd zaprezentował również w wyroku z dnia 15 listopada 2018 roku (sygn. II SA/Bk 393/18), wskazując, że zmiany w zakresie ilości i rodzaju odpadów (pierwsze zezwolenie obejmowało 4 rodzaje odpadów, a kolejne miało dotyczyć 13 rodzajów odpadów), uniemożliwiają zastosowanie omawianego wyjątku. Orzeczenia te są jednak nieprawomocne.

W przekonaniu Autorki, dla przypisania przedsięwzięciu statusu zrealizowanego, nie wystarczy zaś fakt, że dla instalacji zostało wydane zezwolenie, choć w orzecznictwie odnotować można takie poglądy np. w przywoływanym wyroku, WSA w Kielcach wskazał, że „Sam fakt uzyskania zezwolenia świadczyć może jednak o tym, że przedsięwzięcie zostało zrealizowane i funkcjonowało, czego zresztą organy zdają się nie kwestionować”.

W dalszych publikacjach będziemy starali się dla Państwa dalej przedstawiać temat decyzji środowiskowych, zwłaszcza w kontekście inwestycji z zakresu gospodarki odpadami.