Kto jest stroną postępowania w sprawie o pozwolenie wodnoprawne?

W postępowaniach, których przedmiotem jest wydanie pozwolenia wodnoprawnego nie stosuje się art. 28 kpa, który wyznacza ogólną zasadę ustalania kręgu stron w postępowaniach administracyjnych. Jak zatem ustalić, kto jest stroną w tego typu sprawach?

Przepisy Prawa wodnego, a „kodeksowe” zasady ustalania kręgu stron postępowania

Regulacje dotyczące wydawania pozwoleń wodnoprawnych zostały zawarte w Rozdziale 2 Działu IX ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne[1]. Krąg stron postępowania w sprawie wydania pozwolenia wodnoprawnego wyznacza zawarty w tej części ustawy art. 401 ust. 1 Prawa wodnego, zgodnie z którym stroną tego postępowania (poza wnioskodawcą) są podmioty, na które będzie oddziaływać zamierzone korzystanie z wód, lub podmioty znajdujące się w zasięgu oddziaływania planowanych do wykonania urządzeń wodnych. Przepis ten stanowi tzw. lex specialis w stosunku do regulacji art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego[2]. To oznacza, że ustalając katalog stron postępowania w sprawie o wydanie pozwolenia wodnoprawnego, organ wodnoprawny nie stosuje ww. przepisu kpa, a zakres stron jest przez to ograniczony.

Kluczowy operat wodnoprawny

Aby prawidłowo ustalić zakres stron postepowania, organ musi się zastanowić:

a) na jakie podmioty będzie oddziaływać zamierzone korzystanie z wód?

b) jakie podmioty znajdują się w zasięgu oddziaływania urządzeń wodnych objętych wnioskiem?

Prawidłowe odpowiedzi na wskazane pytania nie będą możliwe bez analizy treści operatu wodnoprawnego, który wnioskodawca ma obowiązek dołączyć do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego (zgodnie z art. 407 ust. 2 pkt 1 Prawa wodnego) i który stanowi w zasadzie najważniejszy dokument w postępowaniu[3]. To na jego podstawie, organ wodnoprawny ustala, na jakie nieruchomości będzie oddziaływać inwestycja[4] i komu z tego powodu przysługuje status strony postępowania. W praktyce najczęściej jest tak, że do kręgu stron zalicza się właścicieli nieruchomości, które zostały wskazane w operacie wodnoprawnym jako te, na które inwestycja oddziałuje.

UWAGA: Warto pamiętać jednak, że urząd nie jest związany ustaleniami operatu, wobec czego sam powinien zweryfikować, czy wyznaczony przez sporządzającego operat zasięg oddziaływania jest prawidłowy.

Szczególne zasady udziału stron w postępowaniu

W kontekście udziału stron w sprawie o wydanie pozwolenia wodnoprawnego warto wspomnieć także o sposobie informowania ich o przebiegu postępowania. Jeszcze do niedawna (do 10 listopada 2022 roku) zawiadomienie o wszczęciu postępowania bezpośrednio otrzymywał tylko wnioskodawca, a pozostałe strony były zawiadamiane w formie obwieszczeń[5]. Obecnie, szczególne zasady mają zastosowanie do postępowań, w których stron postępowania jest więcej niż 10.

I tak, zgodnie z art. 401 ust. 3 Prawa wodnego, jeżeli liczba stron przekracza 10, do stron innych niż wnioskodawca stosuje się art. 49 kpa. Przepis ten umożliwia zawiadamianie stron o decyzjach i innych czynnościach organu (i) w formie publicznego obwieszczenia (ii) w innej formie publicznego ogłoszenia zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości lub (iii) przez udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego organu administracji publicznej. Doręczenie w tym trybie uważa się za skuteczne po upływie 14 dni od dnia obwieszczenia/ogłoszenia w innej formie/udostępnienia na stronie BIP. Ponownie, gdy stron postępowania jest więcej niż 10, zawiadomienie o wszczęciu postępowania bezpośrednio otrzymuje wyłącznie wnioskodawca, a pozostałe strony są zawiadamiane w formie obwieszczeń wywieszanych w siedzibie właściwej jednostki organizacyjnej Wód Polskich, a także w Biuletynie Informacji Publicznej na stronach urzędów starostwa powiatowego i urzędów gmin, właściwych ze względu na zakres korzystania z wód.

W kontekście udziału w postępowaniu w sprawie wydania pozwolenia wodnoprawnego warto jeszcze wspomnieć, że adresy zamieszkania stron są ustalane według ewidencji gruntów i budynków. Ma to o tyle istotne znaczenie, że doręczenie zawiadomienia na adres wskazany w ewidencji gruntów i budynków uważa się za dokonane (art. 401 ust. 5 i 6 Prawa wodnego).

Postępowanie w sprawie o pozwolenie wodnoprawne, a udział organizacji ekologicznej

Zgodnie z art. 402 ust. 1 Prawa wodnego, w postępowaniach dotyczących zgód wodnoprawnych nie stosuje się przepisów art. 31 kpa. W związku z powyższym, ustawodawca wyłączył zarówno możliwość wszczęcia tego typu postepowań przez organizacje społeczne, jak i dopuszczenia ich udziału w postępowaniach, które trwają.

Podsumowanie

Ustalenie kręgu stron postępowania w sprawie o wydanie pozwolenia wodnoprawnego odbywa się na szczególnych zasadach. Istotne znaczenie w tym zakresie ma operat wodnoprawny dołączany przez inwestora do wniosku, natomiast warto pamiętać, że organ wodnoprawny nie może bezkrytycznie przyjmować jego ustaleń. Jednocześnie, w wyjątkowy sposób kształtuje się również sposób zawiadamiania stron o poszczególnych czynnościach, co także świadczy o osobliwym charakterze tego postępowania.