Odległość budynku od cmentarza – co przyniesie nowa ustawa dla branży budowlanej?

Wydawałoby się, że tak elementarna kwestia, jak odległość budynku od cmentarza powinna być – choćby ze względu na wymogi sanitarne – precyzyjnie uregulowana. Obowiązujące przepisy pozostawiają w tej kwestii sporo do życzenia. Luki i niedoskonałości – póki co – wypełniają sądy administracyjne. To ma się jednak diametralnie zmienić.

Odległość budynku względem cmentarza – jak jest dziś?

Obowiązująca – dość wiekowa, bo pochodząca z 1959 r. – ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych nie ustala odległości projektowanej zabudowy od terenów cmentarzy. Organy orzekające w sprawach o warunki zabudowy lub o pozwolenie na budowę normy odległościowe wywodzą z przepisów  rozporządzenia w sprawie określenia, jakie tereny pod względem sanitarnym są odpowiednie na cmentarze (także z 1959 r.).

Sęk w tym, że owo rozporządzenie określa wymogi dla terenów pod budowę nowych cmentarzy, a nie dla projektowania budynków w ich sąsiedztwie. W orzecznictwie sądowym przeważa dziś pogląd, że określone rozporządzeniem odległości cmentarzy od zabudowy obowiązują również „w drugą stronę”, czyli w sytuacji projektowania budynków w sąsiedztwie cmentarzy.

Jeśli tak czytać rozporządzenie, to  dla zabudowań mieszkalnych, zakładów produkujących artykuły żywności, zakładów żywienia zbiorowego i zakładów przechowujących artykuły żywności minimalna odległość od cmentarza to 150 m (z możliwością zmniejszenia tej odległości do 50 m w przypadku podłączenia budynku do sieci wodociągowej).

Przedstawiona powyżej interpretacja – jakkolwiek przeważająca – nie jest jedyną. Przykładowo WSA w Poznaniu w wyroku  z dnia 12 września 2012 r., II SA/Po 565/12, stwierdził, że rozporządzenia nie można odczytywać jako przewidującego ograniczenia w lokalizacji nowej zabudowy (w tym mieszkalnej) w sąsiedztwie istniejących już cmentarzy.

Nowa ustawa to bardzo precyzyjne wymogi odległościowe

Z projektem nowej ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych można zapoznać się na stronie: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12351755/katalog/12819378#12819378.

Projekt ustanawia precyzyjne wymagania zarówno dla lokalizacji cmentarzy względem istniejącej zabudowy, jak i dla projektowania nowej zabudowy względem istniejących cmentarzy. W tym ostatnim przypadku minimalne odległości to:

• 150 m dla budynku niepodłączonego do sieci wodociągowej;
• 50 m dla budynku podłączonego do sieci wodociągowej;
• 35 m dla budynku podłączonego do sieci wodociągowej, jeśli powierzchnia grzebalna (nie dot. kolumbariów) znajduje się w odległości min. 15 m od ogrodzenia cmentarza

Wskazane odległości należy rozumieć jako najkrótsze odcinki mierzone od ogrodzenia cmentarza do budynku.

Powyższe wymagania mają znaleźć zastosowanie dla nowej zabudowy polegającej na budowie:

• zakładów produkujących lub przechowujących środki spożywcze,
• zakładów żywienia zbiorowego,
• budynków mieszkalnych,
• budynków zamieszkania zbiorowego,
• budynków użyteczności publicznej.

Wymogi odległościowe nie mają dotyczyć sytuowania zabudowy względem cmentarzy zamkniętych (za takie ustawa uznawać ma cmentarze, na których od ostatniego pochowania minęło 40 lat.