Odpowiedzialność osobista członków zarządu spółki z o.o.

Na gruncie przepisów kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.) od członków zarządu spółki  z o.o. wymaga się wykonywania obowiązków i podejmowania przypisanych im zadań z najwyższym stopniem staranności oczekiwanym w związku z ich zawodowym charakterem. Jeżeli członek zarządu nie wykonuje swoich obowiązków lub wykonuje je bez zachowania wspomnianej staranności, wówczas może to rodzić po jego stronie odpowiedzialność z tego tytułu i to zarówno wobec samej spółki z o.o. jak i wobec jej wierzycieli. Do typowych, przewidzianych przepisami k.s.h. przypadków powstania odpowiedzialności cywilnej po stronie członka zarządu spółki z o.o. należą sytuacje, w których:

·        członek zarządu złożył w sądzie rejestrowym nieprawdziwe dane potwierdzające wniesienie przez wspólnika w całości wkładów na pokrycie kapitału zakładowego – wówczas członek zarządu może ponosić odpowiedzialność solidarnie ze spółką wobec jej wierzycieli przez trzy lata od zarejestrowania pierwotnego lub podwyższonego kapitału zakładowego - o ile zostanie mu przypisana wina (art. 291 k.s.h.),

·        egzekucja z majątku spółki, mająca na celu zaspokojenie wierzycieli spółki, okazała się bezskuteczna – wówczas członek zarządu wskutek niemożności wyegzekwowania wierzytelności od samej spółki może odpowiadać subsydiarnie, tzn. niejako zastępczo w miejsce spółki (art. 299 k.s.h.). Istnieje możliwość skutecznego uchylenia się przez członka zarządu od tej odpowiedzialności, pod warunkiem wykazania jednej z następujących okoliczności stanowiących tzw. przesłanki ekskulpacyjne:

- wniosek o ogłoszenie upadłości spółki został złożony we właściwym czasie w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego,

- zostało wszczęte postępowanie naprawcze,

- nie było winy członka zarządu w niezgłoszeniu wniosku o upadłość lub wszczęcie postępowania naprawczego,

- pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości i pomimo niewszczęcia postępowania naprawczego wierzyciele spółki nie ponieśli szkody,

·        członek zarządu wiedział o zawyżeniu wartości wnoszonych przez wspólnika do spółki aportów a mimo to zgłosił do rejestru przedsiębiorców fakt wniesienia aportu (na etapie rejestracji spółki lub podwyższenia kapitału zakładowego) – wówczas członek zarządu odpowiada wobec spółki za wyrównanie brakującej wartości wkładu solidarnie ze wspólnikiem, który wniósł wkład o zawyżonej wartości (art. 175 § 1 k.s.h.),

·        członek zarządu brał udział w dokonaniu na rzecz wspólnika wypłaty, która nie powinna nastąpić – wówczas członek zarządu odpowiada wobec spółki za zwrot wypłaconej kwoty solidarnie ze wspólnikiem, na którego rzecz dokonano wypłaty (art. 198 k.s.h.),

·        członek zarządu, nie dochowując staranności wynikającej z zawodowego charakteru wykonywanych czynności, dopuścił się zawinionego działania lub zaniechania sprzecznego z prawem lub postanowieniami umowy spółki, które spowodowało powstanie szkody w majątku spółki – wówczas członek zarządu może ponosić wobec spółki odpowiedzialność na podstawie art. 293 § k.s.h.

Powyżej przytoczone przypadki mają charakter przykładowy i przedstawiają jedynie fragment, aczkolwiek bardzo istotny, regulacji zasad poświęconych odpowiedzialności cywilnej członków zarządu spółki z o.o. Należy mieć na uwadze, że członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność także na podstawie przepisów innych niż k.s.h. ustaw, np. ustawy o rachunkowości. Ważne jest aby pamiętać, by w codziennej praktyce sprawowania funkcji organu wykonawczego spółki wykazywać się należytą starannością wynikającą z zawodowego charakteru wykonywanych czynności w ramach pełnionej funkcji, czemu w szczególności służyć może praktyka każdorazowego weryfikowania legalności zamierzonych a potencjalnie ryzykownych dla spółki działań. Świadome działanie i realizacja przypisanych obowiązków jest kluczowe nie tylko dla uniknięcia odpowiedzialności osobistej wobec spółki lub jej wierzycieli, lecz stanowi także podstawę osiągnięcia sukcesu zawodowego.