serwis prowadzioi

25.04.2016

Plany miejscowe - odszkodowanie

Kiedy można dochodzić odszkodowania w związku z wprowadzonymi planem ograniczeniami zabudowy?

autor: Agata Legat

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może żądać od gminy odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części.

Odszkodowanie w związku ze zmianą planu

O niemożności korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem możemy mówić wówczas, gdy plan uniemożliwia korzystanie zgodnie z przeznaczeniem wynikającym z uprzednio obowiązującego, zmienionego planu miejscowego. Dodatkowo, w orzecznictwie wskazuje się, że w przypadku tzw. „braku ciągłości planistycznej” (na skutek wygaśnięcia w 2003 r. z mocy ustawy planów miejscowych uchwalonych przed 1 stycznia 1995 roku i nieuchwalenia w ich miejsce od razu nowych planów), przesłanka  ta jest spełniona, gdy na skutek uchwalenia planu nie można korzystać z nieruchomości w sposób, na który wcześniej pozwalał wygasły w 2003 r. plan ogólny (nawet jeśli pomiędzy wygaśnięciem starego planu a uchwaleniem nowego upłynęło kilka lat okresu tzw. „luki planistycznej”, w której nie obowiązywał żaden plan).

Odszkodowanie w związku z uchwaleniem planu

Jeśli natomiast chodzi o „niemożność korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób”, to w orzecznictwie wskazuje się, że chodzi tu o przypadki, gdy nieruchomość mogła być przed wejściem w życie planu choćby potencjalnie wykorzystywana w sposób, który na gruncie planu nie jest już możliwy do realizacji.

Przykład: w przypadku ustalenia w planie zakazu zabudowy nieruchomości badamy, czy przed uchwaleniem planu nieruchomość mogłaby być potencjalnie zabudowana np. zabudową mieszkaniową (kwotę odszkodowania stanowiłaby w takim przypadku różnica wartości działki z zakazem zabudowy i działki budowlanej).

Zgodnie z ugruntowanym już orzecznictwem,  potencjalny sposób korzystania z nieruchomości określa na przykład decyzja o warunkach zabudowy. Niemniej jednak, nawet w przypadku gdy właściciel nieruchomości nie legitymuje się tego rodzaju decyzją (bo na przykład wystąpił o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, ale nie jej uzyskał, gdyż w międzyczasie uchwalono plan miejscowy), nie przekreśla to jego szans na uzyskanie odszkodowania. Wydaje się, iż tak właśnie należałoby odczytywać stanowisko zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2015 r., IV CSK 754/14, który stwierdził, że „pojęcie korzystania z nieruchomości obejmuje możliwość realizacji określonych projektów lub zamierzeń i nie ogranicza się do sytuacji, w których właściciel (użytkownik wieczysty) podjął już konkretne działania faktyczne lub prawne zmierzające do ustalenia sposobu korzystania z nieruchomości. Na równi więc z dotychczasowym faktycznym korzystaniem z nieruchomości traktuje się sposób korzystania potencjalnie dopuszczalny”.

Wartym odnotowania jest, że w powołanym wyroku Sąd zwrócił uwagę między innymi na to, że przy ustalaniu sposobu korzystania z nieruchomości nie sposób pominąć ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego - wszak studium, nie będąc wprawdzie aktem prawa miejscowego, ma istotne znaczenie dla prac planistycznych gminy, a jego ustalenia są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. To interpretacja ciekawa i korzystna dla tych właścicieli nieruchomości, które w studium przeznaczone zostały pod zabudowę, natomiast w planie, na skutek uszczegółowienia zapisów studium, przeznaczono je na zieleń towarzyszącą zabudowie planowanej na sąsiednich nieruchomościach.

Agata Legat

Agata Legat

radca prawny, partner

Masz pytanie?

Agata Legat

radca prawny, partner

Starsze wpisy

Newsletter Lexpress

Zapisz się do naszego branżowego
newslettera i bądź na bieżąco!

Pozostałe wpisy

Plany miejscowe - odszkodowanie13.03.2018

Przełom w odszkodowaniach planistycznych?!

Plany miejscowe - odszkodowanie21.01.2016

Plany miejscowe wygasłe w 2003 r. nabierają znaczenia w sprawach odszkodowawczych

wszystkie wpisy
"

Jeśli chcesz zwiększyć bezpieczeństwo inwestycji w nieruchomość, prowadzić skuteczne negocjacje, obniżać koszty, potrzebujesz rzetelnych informacji. Podejmuj decyzje na podstawie wnikliwych analiz stanu prawnego.

"

Dowiedz się więcej:

Nieruchomości