Zbycie nieruchomości, której wartość spadła na skutek uchwalenia planu

W artykule pt. „Roszczenia w związku z uchwaleniem planu miejscowego” omówiliśmy roszczenia przysługujące właścicielom i użytkownikom wieczystym nieruchomości, z których korzystanie w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się, na skutek uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego niemożliwe bądź istotnie ograniczone (oparte na art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).

Tym, którzy z roszczenia o wykup czy odszkodowanie na podstawie art. 36 ust. 1 upzp nie skorzystali, a zbyli nieruchomość, przysługuje roszczenie o odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kwocie spadku wartości nieruchomości na skutek zmiany lub uchwalenia planu miejscowego. Odszkodowanie to stanowić ma rekompensatę za niższą cenę, którą otrzymali za nieruchomość, na której wartość niekorzystnie wpłynęły ustalenia planu miejscowego. Jakkolwiek ustawa posługuje się pojęciem zbycia, w orzecznictwie uznaje się, że chodzi tu wyłącznie o zbycie odpłatne (por. np. Wyrok S.A. w Lublinie z dnia 26 września 2013 r., I ACa 381/13).

Odszkodowanie dla właścicieli działek przeznaczonych w planie pod drogi

Praktyczne zastosowanie analizowany przepis może znaleźć na przykład w sytuacjach przeznaczenia nieruchomości w planie pod drogę publiczną. W przypadku zbycia takiej nieruchomości zarządcy drogi- zbycie, co do zasady, następuje po cenach nieruchomości drogowych. W przypadku gdy przed wejściem w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiany przeznaczenie nieruchomości (w poprzednim planie) lub sposób korzystania z niej (ustalony np. decyzją o warunkach zabudowy) pozwoliłby uzyskanie wyższej ceny, jej właściciel lub użytkownik wieczysty może dodatkowo zwrócić się do gminy o odszkodowanie w kwocie odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością tej nieruchomości ustaloną wg jej przeznaczenia lub sposobu korzystania sprzed wejścia w życie planu a wartością tej nieruchomości jako działki drogowej.

Na dochodzenie roszczeń z art. 36 ust. 3 upzp- tylko 5 lat

Roszczenia z art. 36 ust. 3 upzp, można zgłaszać w terminie 5 lat  od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące. Co istotne, w tym terminie należy nie tylko wystąpić do gminy z wnioskiem o ustalenie odszkodowania, ale również złożyć pozew. Wskazany 5- letni termin jest terminem zawitym- nie można go przywrócić, a nadto, w przeciwieństwie np. do terminu przedawnienia jest uwzględniany przez sąd z urzędu, a nie tylko na wniosek.