Co z pracą zdalną i badaniem trzeźwości pracowników?

1 grudnia 2022 r. Sejm ekspresowo uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, która wprowadzi nowe przepisy dotyczące pracy zdalnej oraz badania trzeźwości w  pracy, o której wielokrotnie pisaliśmy już na łamach Lexpressu.

O wprowadzeniu do Kodeksu pracy regulacji dotyczących pracy zdalnej mówi się już od początku pandemii. Nie dziwi zatem, iż media prześcigały się w doniesieniach o możliwym wejściu w życie nowych przepisów - najpopularniejszym terminem był do tej pory 1 stycznia 2023 r.

Zgodnie z procesem ustawodawczym, uchwalona przez Sejm ustawa trafiła najpierw do Senatu, który na posiedzeniu w dniu 15 grudnia 2022 r. zdecydował o przyjęciu czterech poprawek:

1. podniesieniu wieku dziecka z 4 lat do 10 lat w przypadku wniosku pracownika o wykonywanie pracy zdalnej – wedle pierwotnego projektu ustawy, pracodawca był obowiązany uwzględnić wniosek o wykonywanie pracy zdalnej pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia - jak wskazano jednak w uzasadnieniu ww. zmiany: „Senat uznał, że przyjęta w ustawie granica wieku jest zbyt niska, bowiem dziecko, które nie ukończyło 10. roku życia, a nie może uczęszczać do szkoły, wymaga stałej opieki rodzica”;
2. konieczności uwzględnienia przez pracodawcę wniosku o wykonywanie pracy zdalnej złożonego zarówno przez pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności a także przez pracownika, który sam posiada ww. orzeczenie (Senatorowie uznali, że nie ma żadnego uzasadnienia rozwiązanie, wedle którego Pracodawca byłby obowiązany do uwzględnienia wniosku o wykonywanie pracy zdalnej, złożonego przez pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, a miałby możliwość pominięcia takiego samego wniosku złożonego przez pracownika, który sam posiada ww. orzeczenie);
3. przedłużono okres, w którym można wykonywać okazjonalną pracę zdalną z 24 dni do 30 dni;
4. przesunięto termin wejścia w życie przepisów dotyczących pracy zdalnej z 2 do 3 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw – Senat celnie zauważył, że przy braku przepisów przejściowych określających wpływ nowego prawa na dotychczasowe stosunki prawne opierające się na rozwiązaniach czasowych wynikających z ustawy „covidowej”, vacatio legis musi być na tyle długie, aby zapewnić stronom stosunku pracy czas na dostosowanie się do nowych regulacji.  

Jednocześnie warto zaznaczyć, że Senat nie zaproponował żadnych zmian w zakresie regulacji dotyczących kontroli trzeźwości pracowników oraz kontroli na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu. Zatem te przepisy najprawdopodobniej wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ww. ustawy.

Poprawki senackie do ww. ustawy są niewielkie, natomiast jeśli Sejm ich nie odrzuci to mogą znacznie poprawić sytuację zarówno pracowników, jak i pracodawców – zwłaszcza przesunięcie wejścia w życie przepisów o pracy zdalnej.

Następne posiedzenie Sejmu jest zaplanowane dopiero na styczeń 2023 r. Tym samym pracodawcy nie muszą się martwić o błyskawiczne uchwalanie nowych regulaminów wewnętrznych obowiązujących w ich zakładach pracy.

A co z dyrektywą work-life balance?

Niestety, pracownicy-rodzice będą musieli jeszcze poczekać. Ostatnia modyfikacja projektu ustawy miała miejsce 8 sierpnia 2022 r. Warto wspomnieć, że polski ustawodawca miał dostosować polskie przepisy  do unijnej dyrektywy do początku sierpnia 2022 r.

Pracownicy-rodzice nie są jednak odosobnieni - w podobnej sytuacji znajdują się sygnaliści. Dotycząca ich dyrektywa w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii miała być transponowana do prawa polskiego do dnia 21 grudnia 2021 r.

Wszystkie prace legislacyjne śledzimy na bieżąco. Zatem będziemy Państwa informowali o postępach prac ustawodawcy.