Prawo pracy
KORONAWIRUS – powstrzymanie się pracownika od wykonywania pracy
autor: Anna Gad
Od 20 marca 2020 r. do odwołania, w Polsce obowiązuje stan epidemii, który daje organom państwowym nowe, szerokie uprawnienia. Nadal zawieszone pozostają zajęcia szkolne, zamknięte pozostają galerie handlowe i punkty gastronomiczne. Obywatelom zaleca się pozostanie w domach i zdalne świadczenie pracy.
Wiele grup pracowników jak np. przedstawiciele handlowi, kurierzy, kierowcy czy sprzedawcy, nie mają możliwości zdalnego świadczenia pracy. Wykonując swoje obowiązki, każdego dnia narażeni są na kontakt z innymi ludźmi i potencjalne zakażenie. Czy w takiej sytuacji pracownik może odmówić świadczenia pracy?
Zgodnie z art. 207 §2 k.p. pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W aktualnej sytuacji pracodawca powinien zaopatrzyć pracownika w odpowiedni sprzęt ochronny: maseczki, rękawiczki ochronne, środki dezynfekujące. Odpowiednio wyposażyć również miejsce pracy np. w ochronną szybę.
W sytuacji gdy pracodawca nie zapewnia pracownikowi niezbędnych środków ochrony lub środki te są niewystarczające, pracownik może powstrzymać się od świadczenia pracy.
Zgodnie z art. 210 §1 k.p. w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy. Zatem skorzystanie przez pracownika z tego uprawnienia nie może być w szczególności podstawą jego nierównego traktowania, ani nie może stanowić przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy.
Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, obliczonego jak za urlop wypoczynkowy. Pracownik, powstrzymując się od pracy niebezpiecznej, powinien pozostawać do dyspozycji pracodawcy w gotowości do świadczenia pracy, który może mu w tym czasie polecić wykonywanie innej pracy (bezpiecznej) (np. w trybie art. 42 § 4 k.p.)
Powyższe uprawnienie, nie przysługuje jednak osobom, których obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.
Z uwagi na to, że ustawodawca nie definiuje pojęcia bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia pracownika, ocena charakteru zagrożenia będzie więc należała do pracownika, a w razie sporu - do sądu pracy, który rozstrzygnie czy pracownik zasadnie powstrzymał się od obowiązku świadczenia pracy.
Anna Gad
radca prawny, starszy konsultant
Masz pytanie?
Anna Gad
radca prawny, starszy konsultant