Będzie można wstrzymać wykonanie decyzji środowiskowej

W Dzienniku Ustaw RP z dnia 28 kwietnia 2021 r. opublikowano nowelizację ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [dalej jako: u.o.o.ś.]. Przewidziane w nowelizacji rozwiązania wprowadzają m.in. podstawę do wstrzymywania wykonania decyzji środowiskowych.

Przepis art. 61 § 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [dalej jako: p.p.s.a.] stanowi ogólną podstawę prawną, która umożliwia sądom administracyjnym wstrzymanie wykonania decyzji administracyjnej, na którą wniesiono skargę do sądu.

Na gruncie powołanego przepisu, żądając wstrzymania wykonania zaskarżonego orzeczenia, strona ma obowiązek wykazać istnienie konkretnych okoliczności pozwalających wywieść, że wstrzymanie aktu lub czynności jest zasadne z uwagi na niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

W dotychczasowym stanie prawnym, w sytuacji składania przez skarżących wniosków do wojewódzkich sądów administracyjnych o wstrzymanie wykonania decyzji środowiskowych, sądy wydawały postanowienia o odmowie wstrzymywania wykonania tych decyzji.

W tej kwestii w judykaturze prezentowano stanowisko, zgodnie z którym wstrzymanie wykonania decyzji dotyczy sytuacji, gdy zaskarżony akt wywołuje skutki materialnoprawne. Skutków takich zasadniczo nie wywołuje decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, gdyż nie podlega wykonaniu w postępowaniu egzekucyjnym[1]. Jako że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest wstępnym etapem realizacji przedsięwzięć mogących potencjalnie lub zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (decyzje inwestycyjne są wydawane w drugiej kolejności i muszą być z decyzją środowiskową zgodne), to egzekwowanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przeniesione jest dopiero na etap, w którym realizowane jest przedsięwzięcie – w sytuacji gdy tzw. decyzja inwestycyjna nie uwzględnia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 86c u.o.o.ś.)[2].

Powyższa sytuacja ulegnie diametralnej zmianie – dodany nowelizacją przepis art. 86f u.o.o.ś. stanowi, że do skargi na decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach stosuje się przepis art. 61 § 3 p.p.s.a. (a zatem wprost przewidziano możliwość wstrzymania wykonania takiej decyzji), z tym że przez „trudne do odwrócenia skutki”, o których mowa w art. 61 § 3 tej ustawy, rozumie się następstwa wynikające z podjęcia realizacji przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego wydano zaskarżoną decyzję.

Ewentualne wstrzymanie wykonania decyzji środowiskowej będzie niosło za sobą konieczność zawieszenia przez organ postępowania w sprawie wydania tzw. decyzji inwestycyjnej (tj. decyzji o której mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1, 2, 4–6, 8–10, 14, 17, 18, 20, 21, 23 lub 26 u.o.o.ś.).

W przypadku wydania postanowienia o wstrzymaniu wykonania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wojewódzki sąd administracyjny będzie zobligowany rozpoznać skargę na tę decyzję w terminie 3 miesięcy od dnia wydania tego postanowienia.

Przyjęta nowelizacja przewiduje również, że w sytuacji gdy decyzji środowiskowej został nadany rygor natychmiastowej wykonalności, to na etapie postępowania odwoławczego organ rozpatrujący odwołanie od decyzji środowiskowej, na wniosek strony, będzie mógł w uzasadnionych przypadkach wstrzymać natychmiastowe wykonanie tej decyzji.

Nowe przepisy wejdą w życie dnia 13 maja 2021 r. (tj. po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy nowelizującej w Dzienniku Ustaw RP). Warto zwrócić uwagę, iż przepisy przejściowe co do zasady stanowią, że do postępowań sądowoadministracyjnych dotyczących decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i decyzji inwestycyjnych wszczętych i niezakończonych prawomocnym orzeczeniem przed dniem wejścia w życie nowelizacji, stosuje się „nowe” przepisy. Oznacza to, że w toku wielu postępowań zaktualizuje się możliwość wstrzymania wykonania decyzji środowiskowej, mimo że w dniu ich wszczęcia działanie takie było niemożliwe.