Jak wybudować wiatę? – Prawo budowlane 2021

Brak ustawowej definicji „wiaty” powoduje problemy z kwalifikacją poszczególnych obiektów, co może skutkować nawet sankcjami za budowę bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. W artykule postaramy się Państwu wyjaśnić, czym jest wiata w prawie budowlanym i czy należy uzyskać pozwolenie na jej budowę.

Pojęcie „wiaty”

Wiaty cieszą się stosunkowo dużym zainteresowaniem - są wykorzystywane do przechowywania różnego rodzaju rzeczy jak np. drewno kominkowe, pojazdy czy artykuły ogrodnicze. Przepisy Prawa budowlanego milczą na temat tego, czym w istocie jest „wiata”. Tymczasem, uznanie konkretnego obiektu nie za wiatę lecz za budynek spowoduje m. in. konieczność stosowania do jej budowy wymogów Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych budynków[1].

Z pomocą przychodzi jednak orzecznictwo sądów administracyjnych, w którym przyjmuje się, że wiata to obiekt, który cechuje się:

• zadaszeniem;
• samodzielnością konstrukcyjną;
• lekkością konstrukcji;
• brakiem trwałego związania z gruntem;
• brakiem obudowania ścianami ze wszystkich stron (lub brakiem ścian w ogóle);
• posadowieniem na słupach wiążących ją z gruntem[2].

Nie bez znaczenia jest także funkcja wiaty. Ma ona służyć przede wszystkim ochronie miejsca lub rzeczy przed oddziaływaniem atmosferycznym (deszczem, śniegiem, wiatrem)[3].

Czy można wybudować wiatę bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia?

Prawo budowlane wprost wskazuje jakie wiaty nie wymagają pozwolenia na budowę.

• po pierwsze, zgodnie z obecnie obowiązującym art. 29 ust. 1 pkt 14 tiret trzecie Prawa budowlanego, nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę (natomiast wymaga zgłoszenia) budowa wolnostojącej wiaty o powierzchni zabudowy do 35 m². Warunkiem jest to, aby łączna liczba wiat na działce nie była większa niż dwie na każde 500 m² działki;
• po drugie, wiata o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowana na działce, na której znajduje się budynek mieszkalny, lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe jest zwolniona z uzyskania zarówno pozwolenia na budowę, jak i zgłoszenia(art. 29 ust. 2 pkt 2 Prawa budowlanego). Ważne jest jednak, aby łączna liczba tych wiat na działce nie przekraczała dwóch na każde 1000 m2 powierzchni działki. Warto dodać, że przeznaczenie działki powinno wynikać z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub (w przypadku jego braku) z decyzji o warunkach zabudowy.

Czy można zatem wybudować wiatę bez pozwolenia na budowę? Odpowiedź brzmi tak, pod warunkiem, że będzie ona spełniała wyżej wskazane wymagania. Jednocześnie, budowa każdej wiaty przekraczającej te parametry będzie objęta obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.

Jak zatem stwierdzić, że obiekt, który chcemy wykonać to wiata?

Brak legalnej definicji wiaty powoduje, że ocena charakteru danego obiektu budowlanego powinna być dokonywana każdorazowo na podstawie okoliczności danej sprawy. Praktyka pokazuje, że każda wiata jest inna i czasami jest niezwykle trudno określić, czy dany obiekt jest wiatą, czy budynkiem. Jak sobie z tym poradzić? Według WSA w Gdańsku „kwalifikacji obiektu należy dokonywać po analizie formy, funkcji oraz gabarytów obiektu i mając na uwadze definicję przyjętą w języku codziennym, przy uwzględnieniu również wykładni systemowej”[4]. Sąd wyjaśnił też, że trudno na grunt konkretnej sprawy przenosić inne orzeczenia sądów administracyjnych skoro każde zapadło na tle konkretnego stanu faktycznego i brak definicji wiaty powoduje, że inne orzeczenia mogą jedynie wspierać argumentację organów bądź skarżącego. Natomiast ostatecznie to ustalony stan faktyczny będzie decydujący co do decyzji, jaki przepis Prawa budowlanego znajdzie zastosowanie[5].

Z ostrożności warto zgłosić

Wykonany przez nas obiekt budowlany może zostać różnie oceniony przez organ. Jeżeli mamy wątpliwości co do jego charakteru, bezpiecznie będzie dokonać zgłoszenia budowy. W ten sposób nie narazimy się na sankcje związane z budową obiektu bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. W najgorszym wypadku, tj. na przykład gdy zgłoszenie będzie dotyczyło budowy objętej obowiązkiem uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, organ wniesie sprzeciw. Warto zaznaczyć, że zgłoszenia należy dokonać jeszcze zanim przystąpimy do budowy wiaty.

Podsumowanie

Niejednoznaczne granice pojęcia „wiaty” powodują niepewność wśród inwestorów. Kwalifikacja planowanego (lub wykonanego) obiektu budowlanego jest natomiast niezwykle istotna, szczególnie z punktu widzenia konieczności zastosowania do niego wymogów Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, czy odpowiednich przepisów dotyczących legalizacji samowoli budowlanej. Z tego powodu, warto kierować się pragmatyzmem i w razie wątpliwości dokonać zgłoszenia budowy wiaty organowi administracji architektoniczno-budowlanej.