23.01.2019
KATEGORIA: Bezpieczeństwo podatkowe
Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej z dnia 4 grudnia 2018 r. wprowadziło do systemu VAT instytucję wzruszalnego domniemania wywozu towaru w ramach WDT. Istnieje zatem szansa na znaczne uproszczenie potwierdzanie prawa do stosowania stawki 0%.
Modelowo wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT (art. 138 Dyrektywy 112). Możliwość skorzystania z preferencji nie jest jednak bezwarunkowa. Aby zastosować stawkę 0% należy odpowiednio udokumentować przemieszczenie towaru w ramach terytorium UE (na terytorium innego państwa członkowskiego). Polski prawodawca implementując przepisy Dyrektywy 112 określił katalog dokumentów, których przedstawienie łącznie potwierdzać ma, że towar przekroczył granicę państwa członkowskiego (art. 42 ust. 4, 5 i 11 ustawy PTU). Wspomniany katalog ma charakter otwarty, co z jednej strony ułatwia podatnikom potwierdzenie faktycznego wywozu towaru, z drugiej zaś daje organom podstawę do żądania bliżej nieokreślonej liczby dowodów. Niestety wymóg potwierdzania wywozu oraz sam katalog przykładowych dowodów odczytywany jest niezwykle formalnie, często stając się bezpośrednią przyczyną kwestionowania prawa do realizacji preferencyjnego opodatkowania WDT. Przyczyną tego stanu rzeczy niewątpliwie pozostaje skala oszustw jakich dokonuje się z wykorzystaniem mechanizmu opodatkowania WDT. Oszuści wyłudzający podatek naliczony często nie dokonując jakiejkolwiek transakcji, fałszują dokumenty wywozu, aby zadeklarować WDT i wyłudzić czystą wartość podatku naliczonego (ze względu na stawkę 0% podatek naliczony może być podatkiem do zwrotu). Aby uniknąć tego rodzaju procederu organy podatkowe czynią z obowiązków dokumentacyjnych podstawową przesłankę stosowania WDT. Tego rodzaju praktykom postanowiła zaradzić Rada Unii Europejskiej.
Rozporządzeniem wykonawczym z dnia 4 grudnia 2018 r. o nr 2018/1912, zmieniającym rozporządzenie wykonawcze z dnia 15 marca 2011 o nr 282/2011, Rada postanowiła wprowadzić domniemanie wywozu towarów z państwa członkowskiego do miejsca przeznaczenia znajdującego się poza jego terytorium (ale na terytorium wspólnoty). W nowym akcie prawnym, prawodawca unijny wskazał wprost w jakich okolicznościach należy domniemywać, że towar znalazł się w efekcie transakcji WDT na terytorium państwa członkowskiego UE. Formułując podstawę domniemania Rada wskazała katalog oraz liczbę konkretnie określonych w rozporządzeniu dokumentów, w których posiadanie musi wejść dostawca, aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania (np. CMR, faktura za transport, oświadczenie nabywcy, dokument ubezpieczenia transportu, dokumenty urzędowo potwierdzające transport, dokumenty magazynowe). Co istotne, w określonej konfiguracji, aby domniemać, że nastąpił transport wystarczy posiadać oświadczenie nabywcy (w myśl nowych przepisów w sytuacji, np. procedury exworks nabywca będzie obowiązany z urzędu w określonym terminie dostarczać tego rodzaju oświadczenie dostawcy) oraz np. dokument magazynowy i fakturę za transport. Istotne jednak aby dwa ostatnie dokumenty pochodziły od podmiotów niezależnych od siebie oraz od dostawcy i nabywcy.
Omawiane rozporządzenie weszło w życie 27 grudnia 2018 r. jednak zastosowanie znajdzie dopiero z dniem 1 stycznia 2020 r. Co istotne, wiąże w całości i będzie stosowane bezpośrednio (tj. bez konieczności implementacji) we wszystkich państwach członkowskich. Pozostaje mieć w tym zakresie nadzieje, że stworzony przez Radę UE mechanizm – choć ciągle nie docelowy – zapewni pewność stosowania zasad opodatkowania WDT w całej UE.