Ustanowienie służebności przesyłu na gruncie stanowiącym współwłasność

W praktyce często się zdarza, że urządzenia przesyłowe przebiegają lub będą przebiegać przez nieruchomości gruntowe, będące współwłasnością kilku podmiotów. Ustanowienie służebności przesyłu może się w tym wypadku okazać problematyczne.

Należy pamiętać, iż do służebności przesyłu odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy dotyczące służebności gruntowych, co oznacza, że służebnością można obciążyć jedynie całą nieruchomość i nie można ustanowić jej na udziale we współwłasności.

Powyższego nie zmienia również okoliczność, iż pomiędzy współwłaścicielami istnieje określony umowny podział nieruchomości do korzystania (tzw. umowa quad usum), tzn. przypadek, w którym współwłaściciele porozumieli się, iż każdy z nich będzie wyłącznie korzystał z określonej części nieruchomości.

Według dominującego poglądu, umowne ustanowienie służebności przesyłu stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną w rozumieniu art. 199 k.c. i do jej skutecznego ustanowienia konieczne jest złożenie oświadczenia woli przez wszystkich współwłaścicieli nieruchomości[1].

Do ustanowienia służebności przesyłu, pod rygorem nieważności, niezbędne jest złożenie oświadczenia właściciela/współwłaścicieli nieruchomości w formie aktu notarialnego. Zatem wszyscy współwłaściciele powinni udać się do notariusza w celu złożenia ww. oświadczenia o określonej uzgodnionej miedzy stronami treści. Powyższe dotyczy również wspólnot mieszkaniowych, tj. wszystkich właścicieli lokali wyodrębnionych posiadających udział w nieruchomości wspólnej.

W razie braku zgody wszystkich współwłaścicieli na ustanowienie służebności przesyłu w drodze umowy, a przy tym jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych, przedsiębiorcy pozostaje zwrócenie się do sądu o ustanowienie służebności przesyłu na podstawie art. 305(2) k.c. lub ewentualnie próba uregulowania prawa do korzystania z nieruchomości zajętej pod urządzenia przesyłowe na podstawie innego stosunku prawnego.