Dokumentacje cen transferowych dotyczą również podmiotów niepowiązanych

Temat cen transferowych na przestrzeni ostatnich lat jest bardzo popularny. Okazuje się jednak, że większość przedsiębiorców kojarzy go wyłącznie z transakcjami pomiędzy podmiotami powiązanymi. Bardzo często pomijane są transakcje z tzw. rajami podatkowymi, do których zalicza się m.in. Hongkong, o czym nie wszyscy pamiętają.

O transakcjach rajowych w ostatnim czasie było bardzo głośno, z uwagi na wprowadzenie przepisów o tzw. pośrednich transakcjach rajowych (pisaliśmy na ten temat w artykule „Pośrednie transakcje rajowe mogą dotyczyć każdego”). Ostatecznie ustawodawca wycofał się jednak z tych regulacji, przepisy zostały uchylone i to z mocą wsteczną.

Jednak obowiązek sporządzenia dokumentacji dla bezpośrednich transakcji rajowych obowiązuje w polskich przepisach od wielu lat. Przepisy te podlegały licznym modyfikacjom, co powoduje, że w różnym okresie obowiązywały inne limity transakcyjne (20 000 EUR, 100 000 zł, 500 000 zł / 2,5 mln zł).

Lista terytoriów i państw uznawanych za raje podatkowe znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Finansów. Wśród nich są wymienione m.in. Malediwy, Wyspy Marshalla, Mauritius, Monako, Panama, ale także Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej.

Wielu przedsiębiorców (spółek) nabywa różnego rodzaju towary z Azji, w tym od podmiotów zarejestrowanych w Hongkongu (często działających jako pośrednicy) i w ogóle nie zdaje sobie sprawy, że po przekroczeniu określonych progów, może to się dla nich wiązać z obowiązkiem sporządzenia dokumentacji cen transferowych. To w konsekwencji wiąże się z obowiązkiem zaraportowania takiej transakcji na formularzu TPR oraz uwzględnienia tego faktu w oświadczeniu o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych.

Od 2021 r. dla transakcji rajowych realizowanych z podmiotem niepowiązanym nie ma już obowiązku przygotowywania analizy cen transferowych potwierdzającej, że transakcja była realizowana na warunkach rynkowych. Jednak należy pamiętać, że taki obowiązek zasadniczo istniał w latach poprzednich.

Dodatkowo, aktualnie dokumentacja dla transakcji z podmiotem z raju podatkowego powinna również zawierać elementy „niestandardowe” takie jak np. uzasadnienie gospodarcze transakcji, w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych. 

Mając na uwadze powyższe, warto przy okazji zamykania roku 2022 i badaniu obowiązków dokumentacyjnych, zwrócić również uwagę na transakcje z podmiotami niepowiązanymi, które mają swoją siedzibę w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Obowiązek ten może być skontrolowany za okres nieprzedawniony, a więc za lata 2017-2021.