Metodyka należytej staranności w VAT - Odsłona pierwsza

Ministerstwo Finansów zaprezentowało dokument zawierający wskazówki adresowane do korpusu Krajowej Administracji Skarbowej, umożliwiające ocenę zasadności odliczenia VAT przez nabywcę.

Od wielu miesięcy – z uwagi na dochodzące z Ministerstwa Finansów liczne sygnały o nieprawidłowościach w rozliczeniach VAT – przedsiębiorcy apelowali, by opracowane zostały swego rodzaju wytyczne (mające również znaczenie prawne), które zakreślałyby katalog działań możliwych do podjęcia przez przedsiębiorcę, w celu ograniczenia czy też nawet wyłączenia ryzyka zakwestionowania odliczenia VAT przez urząd skarbowy z faktur otrzymanych przez rzetelnego nabywcę.

Dnia 25 kwietnia 2018 r. Ministerstwo zaprezentowało dokument pod tytułem: „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych", który adresowany został do korpusu Krajowej Administracji Skarbowej. Co istotne omawiając dokument Metodyki wskazano wręcz, że celowo jego adresatem uczyniono pracowników organów skarbowych, gdyż – w opinii Ministerstwa Finansów – jest zbyt wcześnie, aby ujrzały światło dzienne wytyczne adresowane bezpośrednio do przedsiębiorców. Dokument obecnie dostępny jest na stronach internetowych Ministerstwa Finansów.

Zasadniczymi celami wprowadzenia Metodyki – jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów - jest przede wszystkim ujednolicenie reguł działania w zakresie oceny przez organy skarbowe w toku prowadzonych postępowań oraz kontroli okoliczności stwierdzonych nieprawidłowości w rozliczeniu VAT, jak również zakreślenie rekomendacji dla Krajowej Administracji Skarbowej umożliwiających sprawdzenie wykonania przez przedsiębiorców działań zapewniających pewne minimum dochowania należytej staranności względem swoich kontrahentów. Dokumentowi przypisano także walor zwiększenia pewności obrotu krajowego i przejrzystości działań Krajowej Administracji Skarbowej.

Podczas prezentacji Metodyki podkreślono, że organy podatkowe powinny ocenić, czy podatnik należycie zweryfikował swojego kontrahenta, czyli dostawcę towaru i okoliczności transakcji z nim zawieranej. Jeżeli bowiem podatnik podejmie działania wskazane w Metodyce to istotnie zwiększa się prawdopodobieństwo dochowania przez niego należytej staranności. Natomiast jeżeli zignoruje obiektywne okoliczności, wskazujące na to, że transakcja może mieć na celu naruszenie prawa lub oszustwo, powinno mu zostać zakwestionowane prawo do odliczenia podatku naliczonego. Dokument zawiera wręcz kierunkowe wytyczne w tej kwestii, traktując tego typu czynności jako obligatoryjne i jednocześnie wyjaśniając słuszność – w opinii Ministerstwa Finansów – takiego właśnie podejścia w ramach prounijnej wykładni polskiej ustawy VAT.

Z pewnością zasadnym jest bardzo szczegółowe zapoznanie się z treścią dokumentu, by wytyczyć w przedsiębiorstwie pewne standardy postępowania w toku weryfikacji nabyć towarów i usług tak, aby umożliwić dochowanie co najmniej owego minimum Ministerialnego należytej staranności w zakresie VAT.

W przeciwnym wypadku sygnał, który mógłby zostać (być może niesłusznie) odczytany z prezentacji dokumentu Metodyki może brzmieć „z pewnością przedsiębiorco, gdy nie zapewnisz realizacji minimum działań weryfikujących kontrahenta, odliczenie VAT zostanie zakwestionowane, gdy kontrahent okaże się podatnikiem nieuczciwym”.

W kolejnych odsłonach artykułu szczegółowo omówione zostaną wytyczne Metodyki.