Planowaną wycinkę na gruntach prywatnych trzeba będzie zgłosić – pozostałe przepisy pozostaną bez zmian

Planowana nowelizacja nie ograniczy w sposób znaczący możliwości usuwania drzew i krzewów.

Zapewne niebawem uchwalona zostanie nowelizacja ustawy o ochronie przyrody, która ma na celu zwiększenie kontroli nad wycinką drzew i krzewów na gruntach osób fizycznych.

Zwiększenie kontroli – nowe przepisy mają służyć ułatwieniu egzekwowania już obowiązujących ograniczeń

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami w przypadku drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej – nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia. Z informacji medialnych wynika, że przepisy zwalniające osoby fizyczne z obowiązku uzyskiwania zezwoleń doprowadziły do masowych wycinek i są wykorzystywane przez deweloperów do przygotowywania gruntów pod inwestycje budowlane.

Podkreślić wypada, że z uzyskania zezwolenia zwolnione jest usuwanie drzew i krzewów w przypadkach, gdy wycinka nie jest związana z działalnością gospodarczą – zatem także na gruncie obecnie obowiązujących przepisów możliwe jest nałożenie kary na podmioty, które po dokonaniu wycinki wykorzystały nieruchomość na cele związane z działalnością gospodarczą. W przypadku sytuacji, w których grunt został zbyty przez osobę fizyczną na rzecz podmiotu trzeciego, po dokonaniu wycinki również konieczne byłoby wykluczenie, że do sprzedaży nie doszło w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego nałożenie obowiązku zgłaszania wycinki w rzeczywistości służyć będzie ułatwieniu egzekwowania obecnie obowiązujących przepisów. Zgłoszenie wycinki pozwoli bowiem na ułatwienie kontroli, czy nie zostało zmienione przeznaczenie gruntu i czy w rzeczywistości nie jest on wykorzystywany na działalność gospodarczą (co pozwalałoby na ewentualne postawienie zarzutu, że wycinka miała z działalnością gospodarczą związek).

Zgłoszenie – jak go dokonać

Co bardzo ważne projekt nowelizacji nie przewiduje żadnego terminu, w którym dokonanie zgłoszenia jest konieczne. Można zatem założyć, że zgłoszenia można dokonać bezpośrednio przed usunięciem drzew z nieruchomości.

Organy nie są w związku z otrzymaniem zgłoszenia uprawnione do wstrzymania wycinki – ich zadaniem jest jedynie sporządzenie rejestru zgłoszeń i przeprowadzenie (obligatoryjnej) kontroli sposobu wykorzystania nieruchomości przed upływem pięciu lat.

W komentarzach do nowelizacji pojawiają się obawy, że w związku ze zmianami organy będą musiały w każdym przypadku przeprowadzić postępowania dotyczące udokumentowania sytuacji na nieruchomościach objętych zgłoszeniem przed dokonaniem wycinki – w praktyce ze względu na fakt, iż zgłoszenie może zostać dokonane bezpośrednio przed wycinką, organy nie będą miały możliwości zapoznania się z jego treścią i udokumentowania stanu faktycznego na nieruchomości.

Stan faktyczny powinien zostać wskazany zgodnie z przepisami w treści zgłoszenia, w którym należy uwzględnić następujące min. informacje dotyczące: daty zgłoszenia, miejsca usunięcia drzew lub krzewów (z uwzględnieniem numeru ewidencyjnego nieruchomości), liczby drzew planowanych do usunięcia, nazw gatunkowych drzew lub krzewów oraz obwodów pni drzew mierzonych na wysokości 130 cm lub wielkości powierzchni, z której zostaną usunięte krzewy.

Wobec powyższego nie ma potrzeby, by organ prowadził w powyższym zakresie dodatkowe ustalenia.

Niejasne przepisy dotyczące kar za wycinkę bez zgłoszenia

Wypada zauważyć, że obecny stan prawny, a także planowana nowelizacja nie przewidują możliwości nałożenia kary za niedokonanie zgłoszenia, lub ewentualnie za dokonanie zgłoszenia niezgodnego ze stanem faktycznym. Z całą pewnością wycinka drzew i krzewów bez dokonania zgłoszenia nie powinna być karana na podstawie przepisów przewidujących nałożenie kar za usuwanie drzew bez wymaganego pozwolenia – drzewa objęte obowiązkiem zgłoszenia, są bowiem zwolnione z obowiązku uzyskiwania zezwolenia.

Możliwe byłoby ewentualne rozważanie, czy możliwe byłoby nałożenia kary na podstawie przepisu dotyczącego zniszczenia drzewa – jednak dotychczasowy stan prawny wyraźnie rozróżniał zniszczenie od usunięcia, zatem i ten przepis nie powinien znajdować zastosowania. Kwestia dotycząca sankcji w analizowanym projekcie nowelizacji wyraźnie nie została w sposób poprawny sformułowana. Ze względu na szczególny charakter przepisów dotyczących kar niedopatrzenia te mogą mieć daleko idące skutki, gdyż niedopuszczalne jest nakładanie sankcji na podstawie przepisów niejasnych, budzących uzasadnione wątpliwości dotyczące zakresu stosowania.

Kara za prowadzenie działalności gospodarczej zamiast kary za wycinkę

Analizowany projekt zawiera nowy rodzaj czynu podlagającego sankcji administracyjnej. Po zmianie przepisów, kary pieniężne będą nakładane za prowadzenie działalności gospodarczej na nieruchomości, z której osoba fizyczna usunęła drzewa i krzewy bez związku z działalnością gospodarczą. Karą tą zatem zostanie obciążony nie podmiot, który dokonał wycinki, ale ten, kto prowadzi działalność gospodarczą wbrew zakazowi.

Oznacza to, że w momencie nabywania gruntów pod działalność gospodarczą konieczne będzie obecnie zbadanie, czy nieruchomość nie znajduje się w rejestrze zgłoszeń, o których mowa powyżej. Możliwe będzie w tym względzie zwrócenie się do organu o udostępnienie informacji publicznej. Zakup nieruchomości niezweryfikowanej może oznaczać narażenie się na nałożenie kar pieniężnych – często w znacznej wysokości.

Przepisy powyższe należy ocenić negatywnie – pojawia się bowiem nowy rodzaj sankcji, którą objętą zostaną nie osoby dokonujące wycinki, a osoby nabywające grunty w związku z działalnością gospodarczą. Tym samym skutkiem nowelizacji nie będzie zapewne zatrzymanie wycinki na masową skalę, a jedynie utrudnienie w obrocie nieruchomościami. Przy czym osoby planujące sprzedaż ziemi mogą przyspieszyć wycinkę, aby rozpocząć bieg terminu pozwalającego na sprzedaż nieruchomości na cele związane z działalnością gospodarczą.

Rewolucji nie będzie – nowelizacja nie zmieni radykalnie obecnego stanu prawnego

Liberalizacja przepisów dotyczących usuwania drzew i krzewów była szeroko komentowana w mediach i wywołała w społeczeństwie powszechny sprzeciw. Po deklaracji Jarosława Kaczyńskiego, w której zapowiadał on zmianę przepisów, wszyscy spodziewali się rewolucji, radykalnej zmiany kursu.

Proponowana treść nowelizacji, tak naprawdę znaczących zmian nie wprowadza. Zapewne będzie za to źródłem licznych problemów, związanych z wykładnią przepisów oraz spowoduje kolejne ograniczenia dotyczące obrotu nieruchomościami – jednak wycinki nie ograniczy.