Premie dla pracowników korzystne również dla pracodawcy

Poszerzony skład Naczelnego Sądu Administracyjnego potwierdził, że wypłaty dokonywane na rzecz pracowników z zysku netto mogą stanowić u pracodawcy koszt uzyskania przychodu.

W praktyce gospodarczej coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których pracodawcy decydują się na wypłacanie pracownikom premii z zysku netto (a więc dochodu po opodatkowaniu). Wówczas korzystny wynik firmy przekłada się na nagrody i premie dla załogi mającej udział w jego wypracowaniu.

W omawianym zakresie wątpliwości dotyczyły możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów takich wypłat dokonywanych z dochodu firmy pomniejszonego o wszelkie podatki i daniny na rzecz Skarbu Państwa. W orzecznictwie sądów administracyjnych przez lata ukształtowały się bowiem dwie odrębne linie orzecznicze.

Część składów sędziowskich popierała stanowisko fiskusa i nie dopuszczała zaliczania do kosztów premii i nagród wypłacanych pracownikom z dochodu netto. Podnoszono, że z uwagi na źródło tych środków pieniężnych oraz z uwagi na następstwo zdarzeń nie mają one związku z przychodami roku, w którym są wypłacane, więc nie służą ani osiągnięciu przychodów ani zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Poniesione przez spółkę koszty poprzedzają bowiem osiągnięcie przychodu. Przychód, a w konsekwencji dochód, jest więc następstwem poniesionych wcześniej kosztów, w tym związanych z nakładem pracy osób zatrudnionych w spółce. Co więcej nagrody i premie wypłacane z dochodu wypracowanego w danym roku podatkowym nie mogą mieć związku z przychodami roku następującego po roku podatkowym.

Jednakże skład siedmiu sędziów NSA w uchwale z 1 lutego 2016 r. o sygn. II FPS 5/15 potwierdził stanowisko zajęte już wcześniej przez NSA w uchwale o sygn. II FPS 3/15 i uznał, że wypłacane pracownikom nagrody i premie z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym mogą stanowić koszty uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych w miesiącu ich wypłaty.

W uchwale stwierdzono, że źródło pochodzenia środków pieniężnych przeznaczonych na wypłatę premii i nagród nie powinno mieć żadnego znaczenia przy ocenie, czy ponoszony wydatek stanowi koszt uzyskania przychodów. Nagrody i premie, jak każde wynagrodzenie pracownicze, nie są kosztem bezpośrednio związanym z wykazywanym przez pracodawcę przychodem, zatem rozważania, czy i kiedy poniesiony wydatek przyczyni się do zwiększenia przychodów, nie ma większego sensu.

Podkreślono, że dochód ustalany jest za określony rok podatkowy. Po zakończeniu roku podatkowego nie mamy już do czynienia z dochodem jako elementem konstrukcyjnym podatku, ale kwotą pozostawioną do swobodnej dyspozycji podatnika. Nagrody i premie nie są więc wypłacane „z dochodu”, ale ze środków pieniężnych stanowiących majątek spółki.

Dodatkowo warto zwrócić, uwagę, że rozważane wątpliwości dotyczą jedynie bezpośrednio wypłaconych kwot premii i nagród, gdyż składki na ubezpieczenie społeczne oraz na Fundusz Pracy i inne fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw nie wliczają się do kosztów pracodawcy na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 40 ustawy o CIT. Sąd występujący o podjęcie omawianej uchwały próbował z powyższego przepisu wywnioskować, że skoro wymienione składki od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu nie mogą być zaliczone do kosztów, to tym bardziej nie mogą być do nich zaliczone te nagrody i premie (wnioskowanie z większego na mniejsze). Poszerzony skład NSA nie podzielił jednak tego stanowiska i odnosząc się do istoty art. 16 ust. 1 ustawy o CIT zawierającego katalog wydatków niestanowiących kosztów uznał, że same nagrody i premie mogą być zaliczone do kosztów. Dwie uchwały „siódemkowe” w przedmiotowej kwestii wydane przez NSA w krótkim czasie powinny się przyczynić do ostatecznego rozwiania wątpliwości co do kwalifikacji podatkowej wypłacanych pracownikom świadczeń z zysku netto.