Zwrot zabezpieczenia należytego wykonania umowy w nowym P.z.p.

Zabezpieczenie należytego wykonania umowy jest często wykorzystywanym przez zamawiających publicznych instrumentem. Szczególnie popularny jest w przypadku zamówień na usługi realizowane w perspektywie średnio- lub długookresowej oraz zamówieniach na roboty budowlane. Regulacje dotyczące zwrotu zabezpieczenia doznają modyfikacji na gruncie nowego P.z.p.

Obowiązek zwrotu zabezpieczenia

Zamawiający, zgodnie z art. 151 ust. 1 P.z.p. zobowiązany jest do zwrotu zabezpieczenia w terminie 30 dni od dnia wykonania zamówienia i uznania przez zamawiającego za należycie wykonane. Wskazana reguła została podtrzymana w art. 453 ust. 1 nowego P.z.p. Zmiany normatywne ujawniają się w zakresie w jakim zamawiający może część zabezpieczenia, konkretyzując 30% jego wysokości, zwrócić w terminie późniejszym.

Wraz z wejściem, 1 stycznia 2021 r., nowego P.z.p. zamawiający będzie uprawniony, nie tylko do zachowania części zabezpieczenia na okres rękojmi za wady ale również na okres gwarancji. Powyższe może mieć szczególnie doniosłe znaczenie w przypadku zamówień, które zostały udzielone w ramach postępowań, w których kryteria  oceny ofert premiuje się okres gwarancji. Wskazane kryterium, jest jednym z popularniejszych. Jak wskazuje UZP w Raporcie dotyczącym kryteriów oceny ofert z 2017 r., gwarancja plasuje się na drugiej pozycji najczęściej stosowanych pozacenowych mierników korzyści kontraktowo-transakcyjnych (23%). Powyższe daje asumpt wykonawcom, do oferowania możliwie najdłuższych okresów gwarancyjnych. Praktyka ukazuje, że bywają to nawet okresy kilkudziesięcioletnie. Od momentu w którym nowe regulacje P.z.p. znajdą zastosowanie, należy pamiętać, że długi okres gwarancji będzie mógł wiązać się z zamrożeniem części zabezpieczenia również na czas dłuższy niż aktualnie. Powyższe ma swój wymiar finansowy, również w sytuacji w której zabezpieczenie wnoszone jest w tzw. formie dokumentowej. Zgodnie z art. 453 ust. 3 nowego P.z.p., kwota zabezpieczenia pozostawiona  na okres rękojmi lub gwarancji zwracana jest nie później niż w terminie 15 dni po upływie okresu rękojmi lub gwarancji.

Zwrot częściowy

Przepisy nowego P.z.p., w sposób wyraźny przewidują, że zamawiający może ustanowić tzw. zabezpieczenie zwijane, tj. zwracane częściowo wraz z wykonaniem części zamówienia. Wskazana rozwiązanie będzie możliwe do zastosowania, jeżeli zostanie przewidziane w dokumentach zamówienia. Analogiczną regułę wyraża aktualnie art. 15vb ust. 7 tzw. ustawy o COVID-19, który obowiązuje od 1 lipca 2020 r.

Mechanizm tzw. zwijanego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, pozostaje w zgodności z zasadą proporcjonalności i jest korzystny dla wykonawcy. Ogranicza on jednak zamawiającemu możliwość efektywnego i szybkiego zaspokojenia roszczeń, w szczególności zapłaty naliczonych kar umownych, z zabezpieczenia należytego wykonania. Ze względu na okoliczność, iż ustanowienie ww. mechanizmu jest uprawnieniem zamawiającego, nie należy spodziewać się, że będzie ono powszechnie stosowane.